אין אן אנדערע אשכול האט אונזער טייערער snax ארויף געברענגט א וויכטיגע נושא, וואס האט ארויס גערופען גרויס אינטרעסע ביים עולם. האב איך געטראכט גם אני אענה את חלקי, אבער היות איך וויל מיך האלטען צו א געוויסע גאנג אין די ענינים האב איך געקלערט איך וועל עפענען א באזונדערע אשכול.
דער עולם ווערט געבעטן צו מגיב זיין, ברבים אדער אין אישי, ווייל אין אזעלכע ענינים וואס זענען סמוי מן העין, קען א כח הציבור אויפטוען גדולות ונצורות, וואס א יחיד קען נישט.
איך וועל ציטירען וואס כ'האב געשריבן אין די פריערדיגע אשכול און איך וועל גיין ווייטער.
האנטעך האט געשריבען:
בדרך כלל די מענטשן וואס איך האב געטראפן אז ס'פעלט זיי שמחת חיים זענען מענטשן וואס זענען אויסגעשפילטע מענטשן, דהיינו אז זיי האלטען אויף א געוויסע זאך, אז ווער ס'האט דאס, ער איז אנגעקומען, למשל געלט, גוטע קינדער, שלום בית, קענען לערנען וכדומה. און ער איז נישט אנגעקומען דארט. יעצט זענען דא צוויי מיני מענטשן:
עס איז דא מענטשן וואס האלטען, אז זיי בעצם וואלטען ווען געקענט צוקומען צו דעם, נאר וועגן דאס און דאס, קענען זיי פשוט נישט... די זענען אנגעווייטאגט.
נאכדעם זענען דא אנדערע, וואס זיי האבן קיינמאל נישט געהאלטען אז זיי קענען ערגעץ אנקומען, ממילא האבן זיי אפילו נישט פרובירט, נאר אוועק געלאפן פון זיך אלע יארען, און פרובירט זיך נישט צו טרעפן מיט זיך אליינס, וואס דעמאלס מיינט עס זיך טרעפן מיט זיין דורכפאל.., און וועגן דעם ווייל ער לעבט נישט מחובר מיט זיך אליינס, אטאמאטיש ווערט ער פארוועלקט און אנגעזעצט..
איך וועל מער מסביר זיין מיינע ווערטער.
דער אייבערשטער האט געגעבן כחות פאר א מענטש און ער דארף דאס נוצען אויף די ריכטיגע וועג. אויב ער נוצט עס נישט אויף די ריכטיגע וועג ווערט פראבלעמען.
נאר עס איז דא צוויי וועגן ווי אזוי דער מענטש נוצט עס נישט ריכטיג, און לויט דעם ווערן די צוויי סארט יסודות'דיגע פראבלעמען.
איינס. אז דער מענטש פארשטיקט נישט זיין געפיל, נאר ער ארבעט שווער אויף א נישט ריכטיגע אופן, די מענטשן ווערן ביטערלעך אנגעווייטאגט און אנגעזעצט, טראכטן א גאנצען טאג פון זיך וכו'.
אנדערע מענטשן מאכן שלום מיט זייער מצב, און זיי פארשטיקען די געפילען, זיי אנטלויפן פון זיך א גאנצען טאג, די מענטשן ווערן צוביסלעך פארוועלקט און זייערע געפילען קומען ארויס אין א אנדערע וועג, דהיינו דיפרעסיע, אדער אנדערע דיסארדערס ווי או סי די וכדומה און אפילו ביז פיזישע וויטאגען.
ווי דער בעש"ט האט אונז אויסגעלערנט א כלל, אז "מ'קען נישט פארשטיקען קיין געפילען", מדארף זיי נוצען אויף די ריכטיגע אופן.
מ'קען צושטעלן אסאך דוגמאות אויף די צוויי וועגן. למשל ווען איינער האט נישט קיין שלום בית געהעריג, איז דא צוויי מיני פראבלעמען, איינס אז מ'לעבט נישט ריכטיג און וועגן דעם ווערט מחלוקת און ווייטאגען.
די אנדערע אז איין צד מאכט אפ אז איך זעה שוין די מצב.. און ער\ זי אנטלויפט און ווערט ביזי מיט הונדערט אנדערע זאכן, און די אנדערע צד שרייט איך האב נישט קיין מאן/ווייב, אסאך מאל שרייט מען אן ווערטער, און אסאך מאל שרייט מען אויף אנדערע זאכן, ווייל מ'כאפט נישט אליין'ס, וואס ליגט אונטער די פארשטיקטע געפילען.
יעצט איז נישט די עצה צו מסדר זיין די פראבלעמען, נאר מ'דארף אריין קריכען אין די יסוד, און כאפן ווי איז די טעות זייערע אין די אפטייטש אין שלום בית, און יענץ מסדר זיין ריכטיג אטאמאטיש וועלן די פראבלעמען פארשוואונדען.
נאך אסאך דוגמאות איז דא. למשל אין לערנען, געוויסע מענטשן האבן שוין אפגעמאכט אין ישיבה, שוין ביי די פופצען יאר, אז לערנען איז נישט פאר זיי, מחמת געוויסע טעותים, צו ווייל זיי האבן פארשטאנען אז תורה מיינט לומדות וכדומה,
יעצט זענען דא צוויי מיני מענטשן, מאנכע מ'קען זאגען די רוב, מאכען אפ אז תורה איז נישט פאר מיר, און מ'אנטלויפט פון די נושא, און מ'ווערט פארהאקט, און ווען מ'טרעפט זיך אן אין איינער וואס לערנט, אדער אין אן עדווערטייזמענט אויף די אלע נייע שיעורים וואס זענען דא, ווערט מען אויס מענטש, ביז מ'איז מצליח ווייטער צו אנטלויפען.
און אנדערע ווערן פארדרייט מכח זה, צו זיי ווערן למדנים אפילו ס'איז נישט פאר זיי, און זיי פארלירען צוביסלעך זייער חשק צו לערנען.. אנדערע הערן נישט אויף צו רעדן פון זייער לעכטיגע פארגאנגענהייט, אז בעצם וואלטען זיי ווען אייביג געבליבען ביים לערנען ווען נישט.. פרנסה.. וכדומה.
אבער ווען מ'וואלט געקענט אריין קריכען אין די יסוד, און טוישן די הסתכלות אויף תורה, קען זיין אז די ביידע יודען וואלטען געלערנט בהתמדה אין יעדע פרייע מינוט. חק לישראל, אדער משניות, אדער נ"ך און אפילו גמרא רש"י ותוספות, אבער אויף א ריכטיגע מהלך.
אויב איינער וויל נאך דוגמאות, אדער נאך הסבר, אדער ער האלט אז איך בין נישט גערעכט זאל ער מיר ביטע שרייבען דא אדער אין אישי.
