הערות ביאורים ועיונים בספה״ק ויואל משה

[אומאפיציעל]

איך ווייס נישט צו דו האסט די ויואל משה המבואר, אבער געלערנט געהעריג האסטו עס זיכער נישט. און אויב האסטו געקוקט דערין איז עס געווען בלויז מיטן ציל עס אפצואווענדן, וואס דאן זעהט מען נאר וואס מען וויל....

די מדינה איז כפירה נישט ווייל זיי זאגן אז עס איז נישטא קיין גאט, נאר ווייל זיי לייקענען אין פסוקים מפורשים און אין מאמרי חז"ל, זיי לייקענען אז דער אייבערשטער האט געשיקט אידן אין גלות אלץ שטראף פאר די חטאים, דערפאר זענען זיי כופרים. עס איז דא נאך כפירות דא, איך האב נישט לאנג צוריק מאריך געווען דערין.

אויב איינער וועט האבן א תאוה צו לייקענען אז א איד דארף היטן שבת, איז ער א כופר אפילו עס איז יצרו תקפו, א כפירה טוישט זיך נישט ווען עס איז יצרו תקפו. איך מיין צוזאגן, אז די מדינה האט מען נישט געמאכט אין א שוואכע מינוט ווען מען האט נישט געטראכט וואס מען טוט, אזוי ווי ווען צוויי מענטשן שלאגן זיך און איינער שלאגט צוריק אן טראכטן. דאס האט מען געמאכט נאכן טראכטן, און עס איז געבליבן "בשיטה" אז מען קען זיך ח"ו נישט פארלאזן מער אויפן אייבערשטן וואס האט געלאזט אזא האלאקאוסט, יעצט האבן מיר א מדינה און נעווער עגעין (דאס זאגן שוין די פרומע וואס ליינען קר"ש צוויי מאל א טאג).

קענסט אויך קוקן דא
viewtopic.php?p=1434255#p1434255
דער שמועס דארט ציהט זיך פאר א גאנצע בלאט בערך
אבער ענדערש ווי קוקן וואס אומאפיציעל שרייבט, ענדערש זעץ זיך מיט א ערנסטקייט אויפן ויואל משה, ליבערשט זאלסטו לערנען "ילקוט אמרים ויואל משה" ווייל דארט איז ארויסגענומען די אלע אריכות'ן און פשט'לעך וואס פארקלאפט די אפעטיט פון עס לערנען.

בל"נ איך ענטפער מער נישט אויף די שאלה נאכמאל אין דעם יעצטיגן שמועס

[משה הכהן]

די זאגסט אז מיט דעם וואס זיי האבן גטוהן השתדלות פאר א מדינה ווערן זיי אנגרופן מיט דו נאמען כופרים ?אפילו אן לייקענען מיט דו מויל? איך וויל פארשטיין איך זיך באמת נישט אפצופרעגן.

[סידיראם]

די זאגסט אז מיט דעם וואס זיי האבן גטוהן השתדלות פאר א מדינה ווערן זיי אנגרופן מיט דו נאמען כופרים ?אפילו אן לייקענען מיט דו מויל? איך וויל פארשטיין איך זיך באמת נישט אפצופרעגן.

יא אוודאי הייסט דאס כפירה, די עצם תאוה צו האבן א מדינה בזמן הגלות איז א תאוה של כפירה, כ"ש צו טוהן השתדלות דערצו.

[קאמפיוטער עקספערט]

ווייל בנוגע גלות וגאולה שטייט קלאר ארויס אין די תורה אז דער אייבערשטער גייט אויסלייזן און אז מען זאל זיצן אין גלות געטריי צו די אומות העולם ביז עס קומט די צייט. אויב איינער וויל זיך אליינס אויסלייזן מיינט דאס אז ער לייקנט אז דער גלות קומט פון אייבערשטן, און ער לייקנט אין אלע פסוקי תורה מפורשים אז די גאולה גייט קומען דורכן אייבערשטן.

באמת ווער עס גנב'ט ווייל ער גלייבט נישט אז ער קען באקומען זיין פרנסה אן דעם, אדער איינער וואס רעדט לשון הרע ווייל ער גלייבט נישט אז דער אייבערשטער "קערט" איבער זיין רעדן, איז ער אויך א כופר, דער פסוק באטיטלט אים "שפתינו אתנו מי אדון לנו", רעכט כפירה. במציאות אבער די וואס גנב'נען אדער רעדן לשון הרע איז בדרך כלל בלויז ווייל עס איז יצרו תקפו אן קיין באזונדערע שיטה דערין. אבער זיך נעמען א גאולה פאר די צייט איז בשיטה, ממילא איז דאס רעכט כפירה, דער פסוק זאגט ביי די בני אפרים אין תהלים "לא האמינו באלקים ולא בטחו בישועתו" דערפאר וואס זיי זענען ארויס פון מצרים פאר די צייט, טראץ דעם וואס עס האט געשטימט מיט זייער חשבון פון 400 יאר.

און ווען איך זאג אז דאס קען נישט האבן קיין הצלחה, מיינט אז אפילו מען וועט טון השתדלות אראפצווארפן פון זיך דעם עול הגלות, און אפילו מען וועט באווייזן זיך צו באפרייען פון עול פון די גוים, וועט מען אבער נישט קענען באווייזן צו לעבן און הנאה האבן פון א "חירות", נאר אלץ וועט זיין דארטן צרות יגון ואנחה, ביזן ענדגילטיגן צוזאמענפאל פון די גאנצע כפירה געביידע. די מדינה וועט קיינמאל קיין רואיגע טאג נישט האבן. און די וואס וואוינען דארט, וועלן קיינמאל נישט קענען האבן דארט א בעסער לעבן דערפאר וואס זיי זענען נישט אונטערדרוקט ביי די אומות העולם, נאר ערגער וועט זיין דארט.

זייער קלאר

[משה הכהן]

דעס וויל איך פארשטיין פאר וואס א תאווה פון האבן א מדינה הייסט א תאווה של כפירה, און א תאווה צו גנב'ן נישט. לכאורה דארף א יעדע איד גלייבן באמונה שלימה אז דו בורא עולם קוק צו צי זיינע מעשים, און א איד וואס גלייבט נישט אין דעם איז איז א אפוקורת, ניין?

[משה הכהן]

ווייל בנוגע גלות וגאולה שטייט קלאר ארויס אין די תורה אז דער אייבערשטער גייט אויסלייזן און אז מען זאל זיצן אין גלות געטריי צו די אומות העולם ביז עס קומט די צייט. אויב איינער וויל זיך אליינס אויסלייזן מיינט דאס אז ער לייקנט אז דער גלות קומט פון אייבערשטן, און ער לייקנט אין אלע פסוקי תורה מפורשים אז די גאולה גייט קומען דורכן אייבערשטן.

באמת ווער עס גנב'ט ווייל ער גלייבט נישט אז ער קען באקומען זיין פרנסה אן דעם, אדער איינער וואס רעדט לשון הרע ווייל ער גלייבט נישט אז דער אייבערשטער "קערט" איבער זיין רעדן, איז ער אויך א כופר, דער פסוק באטיטלט אים "שפתינו אתנו מי אדון לנו", רעכט כפירה. במציאות אבער די וואס גנב'נען אדער רעדן לשון הרע איז בדרך כלל בלויז ווייל עס איז יצרו תקפו אן קיין באזונדערע שיטה דערין. אבער זיך נעמען א גאולה פאר די צייט איז בשיטה, ממילא איז דאס רעכט כפירה, דער פסוק זאגט ביי די בני אפרים אין תהלים "לא האמינו באלקים ולא בטחו בישועתו" דערפאר וואס זיי זענען ארויס פון מצרים פאר די צייט, טראץ דעם וואס עס האט געשטימט מיט זייער חשבון פון 400 יאר.

און ווען איך זאג אז דאס קען נישט האבן קיין הצלחה, מיינט אז אפילו מען וועט טון השתדלות אראפצווארפן פון זיך דעם עול הגלות, און אפילו מען וועט באווייזן זיך צו באפרייען פון עול פון די גוים, וועט מען אבער נישט קענען באווייזן צו לעבן און הנאה האבן פון א "חירות", נאר אלץ וועט זיין דארטן צרות יגון ואנחה, ביזן ענדגילטיגן צוזאמענפאל פון די גאנצע כפירה געביידע. די מדינה וועט קיינמאל קיין רואיגע טאג נישט האבן. און די וואס וואוינען דארט, וועלן קיינמאל נישט קענען האבן דארט א בעסער לעבן דערפאר וואס זיי זענען נישט אונטערדרוקט ביי די אומות העולם, נאר ערגער וועט זיין דארט.

זייער קלאר

זייער קלאר אבער במציאות איז דא פונטק אזא " יצרו תקפו" ביי דעי עבירה, ווי אלע אנדערע עבירות שבתורה.

[סידיראם]

נו ממילא? וואס איז דאס מעלה ומוריד אויב יצרו תוקפו אדער נישט? אויב יצרו תוקפו פאר איינעם צו גיין דינען עבודה זרה איז דאס דען א קלענערע עבירה?

די מציאות פון ארויסגיין פון גלות פאר טאטי לאזט אונז (אבינו שבשמים) איז א מעשה כפירה, און אז מען שטיצט דאס, שטיצט מען א מעשה כפירה

[El Rushbo]

איך האב נישט דורכגעלערנט ויואל משה. איך האב איינמאל געשמועסט מיט א תלמוד חכם האט ער מיר געזאגט אז די עיקר חלק פון "כפירה" וואס איז נוגע צו די מדינה (ס'איז דא נאך איסורים, איך רעד פון "כפירה") איז נאר די געדאנק אז מ'דארף האבן אן אייגן לאנד זיך צו שיצן. א"כ קומט אויס א חילוק צווישן די מייסדים און זייער כוונה, מיט די פרומע שטיצער (איך רעד פון דתי לאומי, ) וואס זיי האבן אנדערע כוונות לגבי די מדינה ווי אתחלתא דגאולה וכו'

מאכט סענס

[פרידן]

כ'האב מיר שבת אראפגעזעצט לערנען מאמר לשון הקודש און ס'מיר נולד געווארן אפאר שוועריקיייטן, אפשר קען מיר די עולם העלפן.

אין סוף ערשטע שטיקל פון סימן ב' ברענגט די רבי א ברייתא פון קידושין דף כ"ט וזל"ק: ומהאי טעמא נראה דמה שאמרו בקידושין דף כ"ט האב חייב בבנו ללמדו תורה ולהשיאו אשה וללמדו אומנות שלימוד אומנות הוא דוקא אחר הנשואין כסידור לשון הגמרא שכתב אחר נשואי אשה, ועד הנשואין צריך רק ללמוד תורה ואף שאחר הנשואין הגיע לשנת י"ח מ"מ עדיין מוטל על האב מצות חינוך כמו שאמרו שם בקידושין דף ל' אדידך על צוארי דבריך משיתסר ועד עשרים ותרתי ואמרי לה עד עשרים וארבעה ולמדו זה מקרא דחנוך לנער על פי דרכו.

און יודיש, פון די סדר אין די ברייתא אז קודם שטייט די חיוב פון חתונה מאכן דאס קינד און ערשט נאכדעם די חיוב פון לערנען אן אומנות פארן קינד זעהט מעהן אז די חיוב פון ללמדו אומנות איז נאר פון נאך די חתונה. צייכנט אבער די רבי צו די רמב"ם אין הלכות דיעות פרק ה' ווי די רמב"ם שרייבט אז עס איז דרך בעלי דעה זיך צו טרעפן א פרנסה און א הויז און ערשט נאכדעם חתונה האבן. ודבריו לכאורה סותרים הם לפשטות סדר הברייתא דקדושין הקובע לסדר תורה, נישואין ואחר כך אומנות המפרנס. זאגט אבער די רבי אז עס איז נישט א קושיא, " שהרי למדו זה [סדר דהרמב"ם] מעורכי המלחמה ולא הלכו למלחמה אלא אחר כ' שנה וא"א לומר שלא נשאו אשה עדיין דהרי כל שעבירה בידו חוזר עלי' מעורכי המלחמה ואמרו חכז"ל אפילו איסור דרבנן כמו שח בין תפלה לתפלה ועבר כ' ולא נשא בטל מצות עשה דאורייתא כמבואר ברמב"ם פט"ו מה' אישות ובש"ע אה"ע סי' א' שבי"ד כופין אותו שלא לעבור על כך ומה שהובא שם שעכשיו יש מקילין שלא לכוף ט"ז אחר חורבן ביהמ"ק זה לא הי' שייך אז ועכ"פ עבירה דאורייתא בידו ולא הי' מעורכי המלחמה ובפרט שאמרו חכז"ל קידושין דף כ"ט ע"ב דעבר כ' ולא נשא כל ימיו בהרהור עבירה ואמרו ז"ל הרהורי קשין מעבירה ובעורכי המלחמה כתיב ונשמרת מכל דבר רע ודרשו מזה להיות נשמר מהרהור עבירה וכל כך החמירו שם בגמ על עבר כ' ולא נשא שאמרו שהקב"ה אומר תיפח עצמותיו ר"ל וא"כ ע"כ מה שאמר הכ' על עורכי המלחמה ומי האיש אשר אירש ולא לקחה זה ודאי מיירי באשה שני' אבל נשא אשה כהלכה בשנת י"ח וא"כ מה שלמדך תורה ד"א שיהי לו בית וכרם ולדעת הרמב"ם הוי פירושו פרנסה קבועה קודם הנשואין כמ"ש המפרשים כל הכתוב הזה מיירי בנשואי אשה שני' וא"כ ודאי שאין להביא מזה ראי על אשה שהיא חובה עליו בכל".

און יודיש: די רמב"ם פון הלכות דיעות נעמט זיך פון א גמרא אין סוטה וועלכע לערנט ארויס פון די סדר הלשון פון די רעדע פונעם משיח מלחמה וועלכע האט געזאגט פארן גיין מלחמה האלטן אז ווער עס האט געבויעט א הויז און נאכנישט באנייט זאל אהיימגיין, און ווער עס האט געפלאנצט א וויינגארטן און עס נאכנישט אויסגעלייזט אל אהיימגיין, און ווער האט עס מארס געווען א פרוי און איר נאכנישט גענומען זאל אויך אהיימגיין. זאגט די גמרא דארט, למדה תורה דרך ארץ אז קודם דארף מען א הויז, נאכדעם א כרם און נאכדעם חתונה האבן – און דאס איז וואס די רמב"ם ברענגט, אל אף וואס ער פארדרייט אביסל די פסוקים און די מפרשים רעדן וועגן דעם אויפן פלאץ. טענה'ט אבער רבינו זי"ע אז די גמרא מוז זיך רעדן באשה שניה ווייל אין מלחמה איז מען דאך נאר געגאנגען פון די 20, און עבר כ' ולא נשא איז דאך תיפח עצמותיו וכל ימיו בהרהורי עבירה וועלכע זענען גאר הארבער פון אן עבירה, און פאר אן עבירה דארף מען צוריקגיין פון די מלחמה אפי' פאר אן עבירה דרבנן, נו קען דאך נישט זיין אז די פסוק רעדט דא פון עמיצער וואס האט קיינמאל נישט חתונה געהאט, ווארום אזא איינער גייט דאך נישט ארויס למלחמה! מוז זיין אז די פסוק רעדט ביי איינער וואס גייט נעמען א צווייטע ווייב און אזא איינער מעג נאר אויב ער קען איר אויסהאלטן. דאס איז די ערשטע ראיה אז די רמב"ם רעדט באשה שניה.

אבער איך בין עס נישט זוכה צו פארשטיין: וואס איז אז אזא איינער דארף צוריקגיין פון די מלחמה? וועגן דעם קען נישט זיין אז די פסוק רעדט צו אים? כ'מיין, מאי פסקה אז פונקט נאר מענטשן וועלכע זענען געשטאנען צו נעמען נאך ווייבער זענען דארט געשטאנען בשעת דער משיח מלחמה האט אויסגערופן אז יעדער וואס האט א נייע הויז זאל אהיימגיין? אויב איז איינער וואס האט געהאט א סיבה נישט צו קענען גיין אין מלחמה נישט דארט געווען בכלל פאר וועם האט די משיח מלחמה געהאלטן זיין רעדע, צו וועם האט ער גערעדט? בע"כ אז יעדער איז צו ערשט געקומען און נאכן דרשה איז מען זיך צוגאנען אויב האט מען אריינגעפאסט אין איינע פון די קאטעגאריעס. און דאס קען פונקט אזוי זיין א בן כ' שלא נשא ווי עס קען זיין סיי ווער! די אלע וואס האבן נישט געקענט גיין אין קאמף בפועל האבן סייווי הלכה'דיג געמוזט בלייבן ארויסהעלפן פון אונטער די פראנט ליניעס מיט עסן וכדומה. טא, שטעלן האט זיך יעדער געמוזט, פונקט אזוי דער בן כ' שלא נשא און פונקט אזוי יעדער איינער, און פונדעוועגן דאך זאגט די תורה די סדר פון בית, כרם און נאכדעם אשה.

און די גאנצע זאך אז מען גייט צוריק ביי אן עבירה איז גראדע א מחלוקת טאקע דארט אין סוטה, ווי ר' עקיבא האלט אז הירא והרך הלבב מיינט כפשוטו, די חכמים זאגן בעבירה דאורייתא און נאר ר' יוסי הגלילי האלט אז פאר א דרבנן דארף מען צוריקגיין. אמת טאקע אז דער מחבר סימן נד פאסקענט אז רעדן צווישן ישתבח און יוצר אור איז אן עבירה אויף וועלכע מען דארף צוריקגיין, אבער דער פרי מגדים אויפן פלאץ צייכנט אן אז דער רמב"ם אליין אין הלכות מלכים פאסקענט ווי ר' עקיבא אז די פסוק מיינט כפשוטו און אפי' פאר אן עבירה דאורייתא דארף מען נישט צוריקגיין! איז דאך דער רמב"ם לשיטתו סייווי גוט אפי' באשה ראשונה.

קען זיין אז דאס שיטה פונעם חסדי דוד אויפן תוספתא. איך האב דארט אריינגעקוקט זעהן וויאזוי די סדר פון די ברייתא ווערט דארט געברענגט און דארט שטייט גאר ללמדו אומנות פאר להשיאו אשה! זאגט דער חסדי דוד קורצע ווערטער, "ובסיפא תנא כאן ילמדו אומנות ולהשיאו אשה ובגמ' הגי' להיפך והוא שלא כסדר". ער טענה'ט גאר אז די גמרות סדר איז די נישט ריכטיגע! איי פון ווי נעמען חז"ל אז די אומנות איז קודם, די מעשה פון די עורכי מלחמה רעדט זיך דיך נאר ביי אשה שניה? קען זיין אז דער חסדי דוד האט געזעהן דעם רמב"ם אז די הלכה איז ווי ר' עקיבא, דארף נישט דער בן כ' שלא נשא צוריקגיין, קען זיך די פסוק זיכער רעדן פון אשה ראשונה איז די סדר התוספתא די ריכטיגע. בדרך דרוש ואפשר. און, לכל הפחות, איז די רבי'ס הויפט ראיה – נעמליך די סדר הברייתא לויט די גמרא – זיכער נישט שטארק לויט די ווערטער פונעם חסדי דוד.

דערנאך שרייבט דער רבי אז מ'מוז בע"כ זאגן אז עס רעדט זיך באשה שניה צוליב א פראקטישע טענה. וועט דען איינער זאגן אז אן ארימאן דארף קיימאל נישט חתונה האבן? און די רבי ברעגנט די מעשה פון ר' אלעזר בן פדת וועם דער אויבערשטער האט געזאגט אז אפי' ער וועט נאכאמאל באשאפן די וועלט קען ער אים נישט גאראנטירן פרנסה. איז דען ר' אלעזר פטור געווען פון פריה ורביה? מוז זיין אז באשה ראשונה איז קיינער נישט מחולק אז מען דארף נישט קענען אן אומנות און האבן א פרנסה פאר דעם. און דאס בין אויך נישט זוכה צו פארשטיין. פארוואס איז סתירה צו האלטן אז מען דארף האבן א פרנסה אפילו באשה ראשונה און פונדענסוועגן טאר מען נישט פעניענען די צייט און אז טאמער זעהט מען אז ס'גייט נישט דארף מען חתונה האבן אפי' מען האט נישט? נאך אלעם איז די גאנצע זאך א למדה תורה דרך ארץ. שכל, נארמאלקייט. נו, אויף חתונה האבן ניצט אויך די גמרא די פסוק לא תוהו בראה לשבת יצרה, מ'דארף חתונה האבן סתם אזוי! די ריכטיגע וועג איז מיט א פרנסה גרייט צו דעם, אז ס'גייט נישט איז נישט; וואס עס מאכט נישט קיין סענס איז זאגן אז וועגן עס וועט אייביג זיין א ר' אלעזר בן פדת, כי לא יחדל, דארף מען יעצט אינגאנצן צוקנאקן דעם למדה תורה דרך ארץ וואס מיינט בפשטות אפי' באשה ראשונה. מיין פוינט איז, די פראגע איז נישט אזוי שטארק אז מען דארף צוליב דעם איינזעצן אז די גמרא רעדט באשה שניה דייקא.

און דאן צום סוף די באמבע וואס געט מיר נישט מנוחה. די רבי שליסט די סימן מיט די לשון: ובאמת כי הרמב"ם והטוש"ע השמיטו לגמרי מה שמבואר בברייתא שבש"ס שהחיוב על האב ללמדו אומנות וכבר הארכתי לבאר הטעם מה שלא פסקו הרמב"ם והטוש"ע בזה כאותה הברייתא ואין להאריך פה בזה שאין נ"מ לענינינו ולא כתבתי בכאן אלא לבאר שסידור הלשון בכה"ג הוא מדיוק להלכה ואין סתירה לזה מדברי הרמב"ם. איך שטיי מיט אפענע אויגן און איך ווייס נישט צו איך ליין גוט. די רמב"ם און די טור ברענגען נישט די הלכה אז חייב ללמדו אומנות?! אין שלחן ערוך סימן ש"ו ווערט אפן געפאסקענט חפצי שמים מותר לדבר בהם כגון. . .ללמדו ספר או אומנות. און די הלכה איז פון די גמרא דף יב אז בית הלל זענען מתיר און פון פרק שואל אז עס הייסט חפצי שמים. און די רמב"ם ברענגט אויך די הלכה אין פרק כד. אין הלכות רוצח פאסקענט די רמב"ם אז אויב א טאטע שעדיגט אז זון אינמיטן לערנען אן אומנות גייט ער נישט אין גלות ווייל ס'נישט א רשות! און די הלכה איז אויך פון א סתמא דגמרא אן א חולק. און אין סימן קנ"ו ברענגט דער מגן אברהם אראפ די ברייתא בזה הלשון: חייב אדם ללמדו בנו אומנות או לעסוק בסחורה ואם אינו עושה כן כאלו מלמלו ליסטים.

יודן העלפטס מיר ארויס דא פליז.

קודם א שכח פארן פרעגן אזוי האב איך שויןם געלערנט היינט אויך עפעס
איך וועל פראבירן דיך עס געבן צו פארשטיין לויט ווי איך האב עס פארשטאנען
היות עס שטייט נישט קלאר אין שו"ע הייבט די רבי הייבט אן מברר צו זיין די הלכה צו קודם חתונה האבן צו קודם מאכן פרנסה אין נאכדעם חתונה האבן
קודם ברענגט ער די גמרא וואס רעכנט אויס די סדר פין די חיוב פין א טאטע אין פין יענע סדר זעט מען אז קודם איז חתונה האבן
אויף דעם זאגט ער אויב וועסטי מיר וועלן אפרעגן אז די רמב"ם שרייבט אנדערשט, אין אז שו"ע שטייט נישט אין רמב"ם יא לכאורה מיינט עס אז מען נעמט אן ווי די רמב"ם, איז עס נישט קיין ראיה לדידן ווייל די רמב"ם לערנט עס ארויס פין די עורכי מלחמה וואס מען זעט דארט די סדר פין די תורה אז קודם איז שדה בית אשה אין ביי עורכי מלחמה פסקענט דאך די שו"ע אז הירא מיינט מעבירות שבידו, (וואס איך וועל שפעטער מסביר זיין דעי ווערטער), ע"כ לדידן קען מען פין דארט נישט ארויס לערנען נאר ביי אשה שניה, אין נאכדעם ערשט אין די נעקסטע שטיקל איז ער מבאר אז די רמב"ם אליינס מוז אויך זיין אז ער האט גערעדט מאשה שניה אין ער איז מדייק פין די לשון אויך
ומתורץ הקשיא וואס די האסט געפרעגט אז די רמב"ם ביי הירא פסקנ'ט ווי ר' עקיבה, ווייל אין די שטיקל ברענגט די רבי פשוט ארויס אז מען זאל אים נישט פרעגן פין דעי רמב"ם וויל די מקור פין דעם רמב"ם איז לדידן ביי אשה שניה
יעצט צום עצם בנין אז מען רעדט ביי אשה שניה
די גמרא לערנט ארויס פין די סדר המקרא כרם בית אשה אז ללמדך תורה דר"א אז קודם זאל מען האבן פרנסה
די תורה רעכנט אויס אז די דריי אפי' זענען מעצמם ראוי צו גיין אין מלחמה זאלן זיי אהיים גיין, צילוב די סיבות ע"כ איינער וואס איז עני וועי נישט ראוי צו גיין משום סיי וואס פארא אנדערע סיבה, רעדט דאך די תורה נישט פין אין צו אים ווייל ער איז דאך במילא נישט ראוי, איז די רבי מברר אז איינער וואס איז למעלה מכ' אין נישט חתונה געהאט איז עס א עבירה שבידו איז מען נישט ראוי צו זיין מעורכי מלחמה, ע"כ ווען די תורה רעכנט אויס ווער עס זאל אהים צילוב כרם בית אשה רעדט מען נישט פין אים ער גייט אהיים צילוב עפעס אנדערש
די נקודה איז נישט אז ער איז אפי' נישט דארט געווען סא די כהן האט נישט גערעדט צו אים ער איז דארט געווען אבער די תורה ביי כרם בית אשה רעדט נישט פין אים,
קוק די לשון פין רבי'ן וועסטי זעהן וואס איז זאג "וא"כ ע"כ מה שאמר הכתוב על עורכי מחלמה ומי האיש אשר ארש אשה ולא לקחה זה מיירי באשה שניה,
איך האף אז די וועסט פארשטיין וואס איך שרייב אז נישט וועל איך עס שפעטער מסביר זיין מער באריכות

[משה הכהן]

נו ממילא? וואס איז דאס מעלה ומוריד אויב יצרו תוקפו אדער נישט? אויב יצרו תוקפו פאר איינעם צו גיין דינען עבודה זרה איז דאס דען א קלענערע עבירה?

די מציאות פון ארויסגיין פון גלות פאר טאטי לאזט אונז (אבינו שבשמים) איז א מעשה כפירה, און אז מען שטיצט דאס, שטיצט מען א מעשה כפירה

לאמיר ג'יין מיט דעי הנחה אז אויב מ'דינט ע"ז רח"ל האט מען א דין פון א כופר.
יעצט לאמיר פארבירן צו פארשטיין פארוואס טאקע ווען מען דינט ע"ז רח"ל הייסט מען א כופר, און ווען מען גנב'ט הייסט מען נישט? איך פארשטיי אז דו חילוק איז, אז ווען מען דינט ע"ז רח"ל נעמט מען א אנדערע ג-ט ( מ'קען נישט זאגן אז די סיבה פארוואס ער הייס א כופר איז ווייל מיט דעם וואס ער דינט ע"ז רח"ל ווייזט ער אז ער גלייב נישט אין ג-ט ווייל אויב אזוי פארוואס ווען איינער גנב'ט זאגט מען נישט אז ער איז א כופר). יעצט לאמיר פראבירן מדמה זיין דו עבירה פון מאכן א מדינה, צו איין פון דעי צוויי עבירות, לענ"ד איז עס מער דומה צו גנב'ן ווי צו דינען ע"ז רח"ל.
נ.ב. איך בין מודה אז דו ציונים האבן בפה מלא כופר געווען, איך גיי דא ע"פ וואס די רבי שרייבט אז אפילו זיי וואלטן געווען פרום וואלט נאך אלס געווען אסור.
(בעצם בין איך שטארק מסופק צו ווען איינער דינט ע"ז רח"ל הייסט ער א כופר, ואכמ"ל)

[סידיראם]

משה איך פארשטיי נישט וואס די מאלסט דא וואסער.

די מדינה פאר זיך איז - ווי שוין אויבנגעשמועסט - א מעשה כפירה בגזירת הקב"ה בריש גלי.

יעצט איינער וואס שטיצט די מדינה שטיצט א געדאנק פון כפירה. פינטל.

צו ער אליין איז א כופר? אין אסאך פעלער איז דער שטיצער פון כפירה נישט אליינס א כופר, עס איז אסאך מאל פשוט אז ער איז געשלאגן מיט א שרעקליכע סמיות עינים, צו זיין סתירה'דיג פון אלע זייטן, פון איין זייט צו זאגן שמע ישראל, פון דער אנדערע זייט זיך צו פרייען מיט א זאך וואס איז א שרעקליכע כפירה אינעם אייבערשטן

[משה הכהן]

ענק האלטן אונאיין איבער זאגן נאכאמאל או נאכאמאל אז סאיז כפירה, איך וויל אבער פארשטיין פארוואס סאיז כפירה.

[סידיראם]

.... די כפירה וואס האט ליידער באנומען כלל ישראל בשעתו, ווי מען האט אפן ארויסגעשריגן אז מיר קענען מער נישט מקבל זיין די גזירת הגלות, שרייענדיג אז מען האט גענוג געליטן, און מען מיז זיך "אליין" נעמען אין די הענט אריין.

די כפירה איז געווען בולט, מען האט געשריגן איך לייקן אפיציעל אין דעים יד ה' וואס האט אונז פארטריבן אין גלות.... מען גייט זיך מער נישט לאזן.... מען מיז זיך אליין ארויסזעהן פון דא... רחמנא ליצלן.

און די כפירה אפאראט וואס מען האט דעמאלס אויפגעשטעלט גייט נאך היינט אן בכל התוקף ליידער, (און לפליאה העצומה שטיצן דאס נאך געוויסע אידן)
..

[סאדאם חוסעין]

ענק האלטן אונאיין איבער זאגן נאכאמאל או נאכאמאל אז סאיז כפירה, איך וויל אבער פארשטיין פארוואס סאיז כפירה.

ווייל ער האלט אז כוחי ועצם ידי קען עפעס אויפטען ווען עס איז קעגן די רצון השם.

[משה הכהן]

ענק האלטן אונאיין איבער זאגן נאכאמאל או נאכאמאל אז סאיז כפירה, איך וויל אבער פארשטיין פארוואס סאיז כפירה.

ווייל ער האלט אז כוחי ועצם ידי קען עפעס אויפטען ווען עס איז קעגן די רצון השם.

אה! ענדליך האב איך איינער מיט וועם איך קען נארמאל רעדן

[משה הכהן]

סאו סאדאם, וואס האלטסו? ס איז דא א מדינה?

[אומאפיציעל]

משה דו גייסט אביסל אין סירקלס, דו ציהלסט אנצוקומען צו די ערשטע קשיא.

לאמיר מאכן אזוי:
כפירה איז עס ווייל... איך האב דיר שוין אנגעצייכנט פריער א אנדערע פלאץ וואו איך שמועס אויס בהרחבה פארוואס דאס איז כפירה. אנשטאט צו איבערפרעגן און ווארטן אויף תשובה פון סאדאם, קענסטו דארט איבערליינען (אויב ווילסטו באמת טאקע נאר פארשטיין). אין איין ווארט, פרובירן זיך אויסצולייזן פון גלות "אליינס", דער מחשבה אז מען קען דאס טון, און די מעשה וואס מען פרובירט דאס צו טון. ביידע פון די צוויי זענען כפירה אין דעם גאנצן יסוד פון גלות, אז דער אייבערשטער האט אונז פארטריבן. אויך לייקנט עס אין פילע פסוקים מפורשים וואס זאגן פאר וויאזוי די גאולה העתידה וועט אויסזעהן, און אז מען זאל ווארטן דערויף.

ווען איינער בוקט זיך צו עו"ז איז ער נישט בהכרח כופר אין עפעס, ער האט נאר א תאוה זיך צו בוקן, ער מוז אפילו נישט גלייבן דערין. אבער אז איינער טוט א פעולה צו נעמען א גאולה אדער ארויסגיין פון גלות, איז דאס ע"כ אז "ער גלייבט דערין" און אויב גלייבט ער דערין, האט ער מחשבות פון כפירה בגזירת ה' ובנביאי ה'. ווען איינער טוט אן עבירה לייקנט ער אין גארנישט, ער איז מודה אז ער טוט אן עוולה, ער קען דיר אפילו מודה זיין אז זיין גניבה וועט אים גארנישט ברענגען, און אז מען פארדינט גארנישט פון גנב'נען, פארט האט ער א גרויסע נסיון און עס איז יצרו תקפו דערפאר טוט ער עס. אבער דער וואס מאכט א מדינה, דער האלט בהכרח אז מען קען יא עפעס טון קעגן גזירת הבורא, און אז מען קען זיך העלפן קעגן די צרות פון גלות דורך אייגענע גאולות, ווען ער זאל נישט גלייבן דערין וואלט ער דאס נישט געטון. כבר אמרתי אז דער וואס גלייבט נישט אז דער אייבערשטער שטראפט א בעל לשון הרע, אדער אז גנב'נען קען נישט ברענגען קיין הצלחה, איז בהכרח א מחשבת כפירה.

אין סימן פ"ג אין ויוא"מ איז רביה"ק דן איבער א טענה וואס מענטשן זאגן אז אזוי ווי אין די מדינה איז נישטא למעשה קיין "גאולה וחירות" דעריבער זאל דאס נישט זיין קיין פראבלעם מצד די שלש שבועות, ומאריך שם. עכ"פ זעהן מיר פון דעם, אז דער רבי ז"ל האט אנגענומען פאר א פשטות אז דאס איז בכל אופן ריכטיג אז אין די מדינה איז נישטא קיין פאקטישע גאולה וחירות. איי וועסטו פרעגן אז עס איז יא דא. מוז זיין ע"כ אז דו האסט נישט ארויס וואס דאס איז "גאולה" פון וואס מען רעדט אלעמאל.

אם כן דארפן מיר פריער פארפירן א שמועס איבער וואס מיינט "גאולה", וואס אויף דעם שטייט אז "עס קען בשום אופן נישט זיין" בזרוע בשר, און אז א גאולה נגד ה' קען נישט מצליח זיין. און דערנאך וועלן מיר זעהן צו דא איז פאקטיש געשעהן א גאולה צו נאר נאך א גלות בתוך גלות רח"ל.

אויף אנצוהייבן וועל איך נאכאמאל אנצייכענען, דאכט זיך אויך אין איינע פון די אנפאנג פ' סימנים, ברענגט דער רבי ז"ל צוויי ראיות פון גאולות וואס אידן האבן פרובירט צו נעמען און עס האט זיך געענדיגט ל"ע זייער ביטער, איינס איז די בני אפרים ביי יציאת מצרים, און די צווייטע ביי מלכות בן כוזיבא אין ביתר. דער רבי ז"ל ברענגט אויך צו דעם רמב"ם אין אגרת תימן אז אזא פרואוו צו נעמען א גאולה פאר די צייט וועט זיך ענדיגן אין א קאטאסטראפע.
כנראה אז דער רבי ז"ל האט געלערנט פאר א פשטות אז א גאולה וואס ענדיגט זיך צו זיין א קאטאסטראפע פאר כלל שונאי ישראל איז נישט קיין גאולה אפילו אנפאנג האט עס א שטיקל צורה פון א גאולה. פאקטיש עד היום הזה האבן שוין אידן פון איבער די גאנצע וועלט געליטן אסאך צרות צוליב די מדינה, דעריבער קען דאס נישט הייסן קיין גאולה. אזוי אויך איז ביים רבין ז"ל געווען ברור כשמש, ער האט דאס אויך איבערגעזאגט כמה וכמה פעמים, אז דער סוף פון די מדינה וועט זיין א ביטערער, אלץ וואס די ציונים האבן געבויעט וועט ארויף אין פייער עס וועט נישט בלייבן קיין שריד ופליט דערפון. פיל טרערן האט ער פארגאסן אויף די ערליכע אידן דארט אז זיי ח"ו נישט נתפס ווערן בעוון הציונים, און דער ביטול המדינה און איר פארניכטונג זאל נישט שאדן פאר די ערליכע אידן וואס וואוינען דארט, כידוע. במילא א מדינה וואס האט א שווארצן סוף קען נישט ווערן באטראכט ווי א גאולה.

עס איז כדאי צוצוברענגען א מעשה'לע וואס איך האב אמאל געהערט, וויאזוי א מיסיאנער האט זיך אמאל גע'טענה'ט מיט א גרופע אידן אויף א באן אז דער אותו האיש ימ"ש איז ... ער האט גע'טענה'ט אז די חכמי ישראל האבן געהאט א טעות אין אים עפ"ל, און א ראי' האט ער זיך געברענגט פון דעם וואס ר' עקיבא האט געהאט א טעות אין בר כוכבא מיינענדיג אז ער איז משיח, זעהט מען פון דעם האט יענער מיסיאנער אויסגעפירט אז די הייליגע חכמים האבן געקענט האבן א טעות בעניני משיח. איז דארט געזעצן אויפן באן איינער פון די גדולי ישראל (דאכט זיך ר' חיים בריסקער, אדער א צווייטער) האט ער זיך אנגערופן צו יענעם מיסיאנער "פון וואו ווייסטו אז ר' עקיבא האט זיך טועה געווען מיט בר כוכבא?", "וואס הייסט?" זאגט יענער "די רוימער האבן דאך אים צום סוף גע'הרג'ט!". האט דער גדול אים אויסגעפירט "נו, זאגסטו דאך אליינס אז א משיח וואס איז גע'הרג'ט איז נישט קיין משיח....".
לענינינו, א גאולה וואס ברענגט נאר צרות, איז א גלות נישט קיין גאולה.

אגב, איז כדאי צו נאכזאגן א אינטערסאנטע געדאנק וואס איך האב געהערט פון א חשוב'ן איד, האט ער געזאגט אזוי:
שונה גאולה זה מכל הגאולות, כי בכל הגאולות הגאולה גואל את הגלות, ועתה הגלות גואל את הגאולה... דהיינו אז די מדינה לעבט בלויז אויף די אונטערשטיצע פון די אמעריקאנע אידן און אויף זייער געלט... וויאזוי קען אזא זאך בכלל ווערן גערופן א גאולה??

[משה הכהן]

סארי אבער איך מיין אז דו ביסט סתם א חולה לאותו דבר, איך בעט דיר, ליין אליינס איבער דיין תגובה העסטו זען ווי נאריש דו רעדטסט, בנוגע דו חילוק פון גנב'ן אין מאכן א מדינה, ותו לא.

[פרידן]

סארי אבער איך מיין אז דו ביסט סתם א חולה לאותו דבר, איך בעט דיר, ליין אליינס איבער דיין תגובה העסטו זען ווי נאריש דו רעדטסט, בנוגע דו חילוק פון גנב'ן אין מאכן א מדינה, ותו לא.

איך קען דא אנהייבן ענפערן אין מסביר זיין בטוב טעם ודעת, אנהייבן פין אנפאנג קודם פארשטיין וואס איז אמונה אין נאכדעם זעהן וואס איז כפירה, איך זעה אבער די ביזט סתם דא צו דיאגנאזען מענטשן מיט חולאים, פה להם ולא ישמעו, ווילסט זאגן וואס די ווילסט אין פארטיג
הצלחה וברכה

[סידיראם]

פרידן אף על פי כן וויל איך הערן וויאזוי די ענטפערסט זיינע אזוי גערופענע קשיות (?)

[פרידן]

פרידן אף על פי כן וויל איך הערן וויאזוי די ענטפערסט זיינע אזוי גערופענע קשיות (?)

איך האב נישט יעצט צופיל צייט מאריך צו זיין פראבירן די בעסטע וויפעל עס איז יעצט שייך
קודם פונקט ווי אין אמונה איז דא די פשוטע אמונה, די אמונה פין אונזערע באבע'ס וואס מען זאגט אין מ'לערנט יעדן קינד אין חדר אין נאכדעם איז דא די טיפע אמונה וויסן אין פארשטיין וואס מען גלייב וואס ליידער אסאך מענטשן אפי' עלטערע ווייסן נעבעך נישט געהעריג, די זעלבע דא איז קודם די די פשוטע כפירה אין נאכדעם די כפירה בעומק אמונתינו וואס אויף דעם האט די רבי נאך באלד מער געוויינט וואו אויף די פשוטע כפירה
יעצט וועל איך נאר באהנדלען די פשוטע כפירה ווייל אויף די כפירה בעומק אמונתינו דארף מען קודם לערנן דא וואס איז עומק אמונתינו
גאולה
די גאולה וואס מען רעדט אין וואס מיר ווארטן איז די גאולה וואס מיר האבן געווארט מיום היות ישראל לגוי אנגעהויבן אין מדבר אין אזוי אלע צייטן , סיי בזמן שבית המקדש קיים אין סיי בזמן שאין בית המקדש קיים, די גאולה וועט זיין נישט נאר די גאולה פאר עם ישראל פין אר"י נאר א גאולה פאר אלע כוחות הקדושה אין א ביטול הטומאה, ורוח הטומאה אעביר מן הארץ די זיווג העליון די גאולה איז נישט בלויז א גאולה אויפן יעצטיגן גלות
גלות
די אויבשטער האט צוגעזאגט אין געגעבן פאר יודן א הערשאפט א לאנד וואס איז אר"י אזוי ווי אלע פעלקער האבן, אין ווען יודן האבן געזינדיגט האט אונז דער אויבשטער גוזר געווען א גזירת הגלות אין צוגענומען סיי די הערשאפט אין סיי די לאנד, אלעס מיט חשבונות וואס מיר טוען נישט משיג זיין

לו יצוייר אז עס זאל זיין א אופן אז יודן זאלן צירוק באקומען בדרך המותר אר"י אבער אין די היינטיגע גשמיות'דיגע וועלט, איז עס נישט דעי גאולה וואס מען רעדט נאר א גאולה אויף אר"י בבחינה אזוי ווי בזמן בית שני

אלעס וואס איך האב געשריבן ביז אהער איז דאך פשוט איר וועט מסתמא טראכטן וואס וויל ער דא, פשוט אסאך מענטשן ווערן פארמישט וויל עס איז דא צוויי בחינות פין גאולה אין מען מישט עס אויס ווען מען רעדט פין די מדינה האב איך געוואלט קלאר מאכן פארדעם

יעצט צום נושא, די גלות וואס מיר זענען פארטריבן איז א גזירה פונעם בורא כל עולמים, אין עס איז שוין געווען אויסגעשמועס מיט אברהם אבינו נאך בעפאר ער האט געבוירן יצחק יקרא לך זרע, עמקו מחשבותיו ה' פארוואס עס דארף אזוי זיין, אבער פין חורבן בית שני דארפן מיר זיין אין גלות ביז די באשעפער אליינס וועט אונז אויסלייזן, יעצט צו זאגן אז מיר קענען זיך אליינס מאכן א הערשאפט אין זיך אליינס אויסלייזען אר"י איז דאך פשוט כפירה, וויל אז די בוכ"ע האט געזאגט אז מען וועט זיין אין גלות אין די זאגסט א נישט ביזטו א כופר דאס פארשטייט דאך יעדער,

יעצט אז עס איז געשען א מדינה קודם בימים ההם דעי עצם מציאות אז עס איז געשען האט אריין געברענג אין יודן ספיקות אין אמונה אז אויב מיר האבן געוויסט אלע יארן אז מיר קענען זיך נישט אליינס אויסלייזן אין האבן א הערשאפט קוק מען האט למעשה יא, אבער נישט ע"ז אנו דנין

אבער די רבי האט אונז שוין מסביר געווען יודן האבן בכלל נישט אר"י, יודן האבן נישט קיין הערשאפט, כופרים אין מינים האבן נישט קיין דין פין יודן, זיי זענען זרע עמלק, די כוחות הטומאה אליינס, אז יודן האבן אר"י מיינט אז די כוחות הקדושה האט עס, איז דאס קען נישט געשען פאר ביאת משיח אין אדרבא דאס איז די ביטערסטע אין לעצטע טייל פין די גלות דאס איז גלות ביי די ערב רב

אין לאמיתו של ענין די לינקע פרטייען מער די ליטווישע טענ'ען אלץ מיט די מויל (אבער נישט באמת בלב- עיין להלן) די אויבדערמאנטע טענה, אויף זייער נוסח דאס איז נישט א אידישע מדינה א אידיש הערשאפט דאס איז א פרייע מדינה אין מיר זענען דא אין גלות ביי די פרייע כופרים אין מען דארף זיך פירן אזוי ווי מען פירט זיך אין אלע גלות לענדער

אבער דא קומט אריין די ביטערע כפירה, די מציאות איז אז דאס נאר א נוסח אבער מען פראקטעצירט עס נישט ווען אלע וואס זאגן די מדינה שאני ווען זיי פראקטעצירן דאס באמת אין שפירן זיך נאר אזוי ווי אונז שפירן זיך אין אמעריקא ווי געסט נישט ווי עס איז מיין לאנד וואלט מען געקענט דן זיין די מציאות איז אבער אז די פאקט איז אז איבעראל חוץ ווי מען איז דבוק אין דרך האמת שפיר מען זך ווי די מדינה איז "אונזערס" מיר האבן א לאנד עס קומט זיך "אונז" אונז שיצען די לאנד מיט אונזער תורה,
מען איז אין יעדן אינזיכט א חלק פין די הערשאפט בכלל נישט מיט הכרה אז דאס סך הכל נאך א ביטערע גלות צווישען אלע גלות'ן

א דורכפאל פאר די כופרים וואס לכאורה זענען זיי סך הכל ווי די פראנצויזען אין אמעריקאנע אין א פראנצויז דארף דאך נישט באדערן אז אמעריקע האט א דורכפאל, אבער ביי זיי לגבי אר"י באדערט פאר יעדע לינקע יוד אין די גאנצע וועלט כאילו עס איז זיין לאנד, מען איז דבוק בכל נפש אין זייער הערשאפט, מער שפירט זיך עס איז אונזער'ס ווי אונז האב מער עפעס, נאר ווייל זיי שטיצן די מוסדות איז עס מגין אז מען זאל אונז נישט צונעמען די לאנד, איז אז ערליכע יודן זאלן טראכטן אויף א הערשאפט פין כופרים בזמן הגלות כאילו עס האט עפעס מיט אונז, זיין א איזרעלי אזוי ווי א אמעריקאנער גוי איז א אמעריקאנער, שפירן א אינערלכע נאנטשאפט מיט זיייער הערשאפט, איז כפירה גמורה אין בורא כל עולמים אז מען קען יא האבן א הערשאפט אפי' ער האט געזאגט אז מען וועט גיין אין גלות
איך מיין קורצערהייט האב איך גענוג מאריך געווען אין ווער עס וויל פארשטיין קען פארשטיין אין ווער עס וויל נאר פרעגן איז נאכמער פשוט די תירוץ בלויז 4 ווערטער : העלא וואס איז נייעס

[גלאזער]

חוץ דיין ערשטע פאראגראף שרייבסטו גאנץ גוט

[חוץ פון דעם]

אזוי ווי איך בין נישט אזוי באקאנט אין ספה"ק ויואל משה, וויל איך וויסען וועלכע יאר איז ארויס געקומען די ספר?
יישר כח!

[פרידן]

תשכ"ב

[יואב בן צרויה]

משה דו גייסט אביסל אין סירקלס, דו ציהלסט אנצוקומען צו די ערשטע קשיא.

לאמיר מאכן אזוי:
כפירה איז עס ווייל... איך האב דיר שוין אנגעצייכנט פריער א אנדערע פלאץ וואו איך שמועס אויס בהרחבה פארוואס דאס איז כפירה. אנשטאט צו איבערפרעגן און ווארטן אויף תשובה פון סאדאם, קענסטו דארט איבערליינען (אויב ווילסטו באמת טאקע נאר פארשטיין). אין איין ווארט, פרובירן זיך אויסצולייזן פון גלות "אליינס", דער מחשבה אז מען קען דאס טון, און די מעשה וואס מען פרובירט דאס צו טון. ביידע פון די צוויי זענען כפירה אין דעם גאנצן יסוד פון גלות, אז דער אייבערשטער האט אונז פארטריבן. אויך לייקנט עס אין פילע פסוקים מפורשים וואס זאגן פאר וויאזוי די גאולה העתידה וועט אויסזעהן, און אז מען זאל ווארטן דערויף.

ווען איינער בוקט זיך צו עו"ז איז ער נישט בהכרח כופר אין עפעס, ער האט נאר א תאוה זיך צו בוקן, ער מוז אפילו נישט גלייבן דערין. אבער אז איינער טוט א פעולה צו נעמען א גאולה אדער ארויסגיין פון גלות, איז דאס ע"כ אז "ער גלייבט דערין" און אויב גלייבט ער דערין, האט ער מחשבות פון כפירה בגזירת ה' ובנביאי ה'. ווען איינער טוט אן עבירה לייקנט ער אין גארנישט, ער איז מודה אז ער טוט אן עוולה, ער קען דיר אפילו מודה זיין אז זיין גניבה וועט אים גארנישט ברענגען, און אז מען פארדינט גארנישט פון גנב'נען, פארט האט ער א גרויסע נסיון און עס איז יצרו תקפו דערפאר טוט ער עס. אבער דער וואס מאכט א מדינה, דער האלט בהכרח אז מען קען יא עפעס טון קעגן גזירת הבורא, און אז מען קען זיך העלפן קעגן די צרות פון גלות דורך אייגענע גאולות, ווען ער זאל נישט גלייבן דערין וואלט ער דאס נישט געטון. כבר אמרתי אז דער וואס גלייבט נישט אז דער אייבערשטער שטראפט א בעל לשון הרע, אדער אז גנב'נען קען נישט ברענגען קיין הצלחה, איז בהכרח א מחשבת כפירה.

אין סימן פ"ג אין ויוא"מ איז רביה"ק דן איבער א טענה וואס מענטשן זאגן אז אזוי ווי אין די מדינה איז נישטא למעשה קיין "גאולה וחירות" דעריבער זאל דאס נישט זיין קיין פראבלעם מצד די שלש שבועות, ומאריך שם. עכ"פ זעהן מיר פון דעם, אז דער רבי ז"ל האט אנגענומען פאר א פשטות אז דאס איז בכל אופן ריכטיג אז אין די מדינה איז נישטא קיין פאקטישע גאלה וחירות. איי וועסטו פרעגן אז עס איז יא דא. מוז זיין ע"כ אז דו האסט נישט ארויס וואס דאס איז "גאולה" פון וואס מען רעדט אלעמאל.

אם כן דארפן מיר פריער פארפירן א שמועס איבער וואס מיינט "גאולה", וואס אויף דעם שטייט אז "עס קען בשום אופן נישט זיין" בזרוע בשר, און אז א גאולzה נגד ה' קען נישט מצליח זיין. און דערנאך וועלן מיר זעהן צו דא איז פאקטיש געשעהן א גאולה צו נאר נאך א גלות בתוך גלות רח"ל.

אויף אנצוהייבן וועל איך נאכאמאל אנצייכענען, דאכט זיך אויך אין איינע פון די אנפאנג פ' סימנים, ברענגט דער רבי ז"ל צוויי ראיות פון גאולות וואס אידן האבן פרובירט צו נעמען און עס האט זיך געענדיגט ל"ע זייער ביטער, איינס איז די בני אפרים ביי יציאת מצרים, און די צווייטע ביי מלכות בן כוזיבא אין ביתר. דער רבי ז"ל ברענגט אויך צו דעם רמב"ם אין אגרת תימן אז אזא פרואוו צו נעמען א גאולה פאר די צייט וועט זיך ענדיגן אין א קאטאסטראפע.
כנראה אז דער רבי ז"ל האט געלערנט פאר א פשטות אז א גאולה וואס ענדיגט זיך צו זיין א קאטאסטראפע פאר כלל שונאי ישראל איז נישט קיין גאולה אפילו אנפאנג האט עס א שטיקל צורה פון א גאולה. פאקטיש עד היום הזה האבן שוין אידן פון איבער די גאנצע וועלט געליטן אסאך צרות צוליב די מדינה, דעריבער קען דאס נישט הייסן קיין גאולה. אזוי אויך איז ביים רבין ז"ל געווען ברור כשמש, ער האט דאס אויך איבערגעזאגט כמה וכמה פעמים, אז דער סוף פון די מדינה וועט זיין א ביטערער, אלץ וואס די ציונים האבן געבויעט וועט ארויף אין פייער עס וועט נישט בלייבן קיין שריד ופליט דערפון. פיל טרערן האט ער פארגאסן אויף די ערליכע אידן דארט אז זיי ח"ו נישט נתפס ווערן בעוון הציונים, און דער ביטול המדינה און איר פארניכטונג זאל נישט שאדן פאר די ערליכע אידן וואס וואוינען דארט, כידוע. במילא א מדינה וואס האט א שווארצן סוף קען נישט ווערן באטראכט ווי א גאולה.

עס איז כדאי צוצוברענגען א מעשה'לע וואס איך האב אמאל געהערט, וויאזוי א מיסיאנער האט זיך אמאל גע'טענה'ט מיט א גרופע אידן אויף א באן אז דער אותו האיש ימ"ש איז ... ער האט גע'טענה'ט אז די חכמי ישראל האבן געהאט א טעות אין אים עפ"ל, און א ראי' האט ער זיך געברענגט פון דעם וואס ר' עקיבא האט געהאט א טעות אין בר כוכבא מיינענדיג אז ער איז משיח, זעהט מען פון דעם האט יענער מיסיאנער אויסגעפירט אז די הייליגע חכמים האבן געקענט האבן א טעות בעניני משיח. איז דארט געזעצן אויפן באן איינער פון די גדולי ישראל (דאכט זיך ר' חיים בריסקער, אדער א צווייטער) האט ער זיך אנגערופן צו יענעם מיסיאנער "פון וואו ווייסטו אז ר' עקיבא האט זיך טועה געווען מיט בר כוכבא?", "וואס הייסט?" זאגט יענער "די רוימער האבן דאך אים צום סוף גע'הרג'ט!". האט דער גדול אים אויסגעפירט "נו, זאגסטו דאך אליינס אז א משיח וואס איז גע'הרג'ט איז נישט קיין משיח....".
לענינינו, א גאולה וואס ברענגט נאר צרות, איז א גלות נישט קיין גאולה.

אגב, איז כדאי צו נאכזאגן א אינטערסאנטע געדאנק וואס איך האב געהערט פון א חשוב'ן איד, האט ער געזאגט אזוי:
שונה גאולה זה מכל הגאולות, כי בכל הגאולות הגאולה גואל את הגלות, ועתה הגלות גואל את הגאולה... דהיינו אז די מדינה לעבט בלויז אויף די אונטערשטיצע פון די אמעריקאנע אידן און אויף זייער געלט... וויאזוי קען אזא זאך בכלל ווערן גערופן א גאולה??

באמת א שיינע תגובה, האסט מיר נאר אביסל צעמישט אינמיטן מיטן ברענעגן פונעם רבי׳ן סימן פג. איז עס יא גאולה אדער נישט? ס׳איז נישט א גאולה אבער ס׳נאכאלץ כפירה ווייל זיי מיינען אז ס׳יא? טא איז מותר צו האלטן אז עס איז נישט די גאולה וואס די נביאים האבן פאראויסגעזאגט נאר איידער בלויז א מקלט פון די אייראפעאישע שונאי ישראל?

און אויב דו קענסט מעגליך פארברייטערן איבער דאס וואס דו רוםסט ״גזירת הגלות״. וואס מיינט עס? איז די ״גזירות הגלות״ צו ליידן פון קרייץ ציגלער, קיעווע פאגראמאן און היטלערס? קען דאך נישט זיין: אונז וואוין מיר דאך דא אין אמעריקע מיט א רואיגקייט - דער אייבערשטער זאל ווייטער האלטן די רעכטע האנט. יודן האבן אלץ געגארט צו האבן אזאנע פרייהייטן. ביטע ערקלער זיך.

א דאנק.