דיונים ועיונים במסכת מגילה

[שמן זית]

אזויווי מ'האלט יעצט פאר פורים וואלט ווען כדי געווען אנצוהייבן לערנען מסכת מגילה אבער אזויווי כסדר גייט דיך אזוי מ'הייבט אן
צו לערנען און מ'פארשטייט נישט געוויסע גמרות און עס פארגייט די אפעטיט עפענען מיר די אשכול ווי מ'וועט קענען פרעגן פשט אין
גמרא רש''י תוס' ומפרשים אויף די מסכת

[סאדע_באטל]

ווען מען פאנגט אן זאל מען זעהן אין אכט צו נעמען אז אנפאנג איז דא רש"י אויף ביידע זייטן עמוד....

[scy4851]

די גמרא אויף דף ב' עמוד א', ממש דאס ערשטע שטיקעל,

מנלן כדבעינן למימר לקמן חכמים הקילו על הכפרים להיות מקדימין ובו' כדי שיספיקו מים ומזון לאחיהם שבכרכים.

רש"י ד"ה כדי שיספיקו.

כדי שיהיו פנויין ביום פורים להספיק צרכי סעודת פורים לבני העיירות

פארוואס טייטשט רש"י אוויא די הוה אמינא און נישט וויא די גמרא פיערט אויס למסקנא אויף דף ד' עמוד ב' אז עס דארף שטיין מפני שמספקים

אגב,
אויף דף י"ט עמוד א' וויא די גמרא ברענגט די מימרא, איז דא דארט אן הגה אויפען גליון

לעיל ד' עמוד ב' מסיק הגמרא מפני שמספקים

[שמן זית]

זייער פשוט ווייל דא אויף דף ב' איז די גירסא ''כדי'' און נישט מפני במילא וויל רש''י מסביר זיין די פשט פון כדי נאר שפעטער ווען די גמרא
באהאנדלט ר' חנינא'ס ווערטער וואס לויט אים קומט אויס אז עס א תקנתא דכרכין וואס לויט דעים איז שווער פון א ברייתא מוז די גמרא
צוקומען אז מען דארף גורס זיין אין ר' חנינא'ס ווערטער מפני,

[שמן זית]

רש''י אויף די משנה דף ה' עמוד א' ד''ה אבל זמן עצי כהנים בא''ד זאגט וה''ה לעשרה בטבת ולי''ז בתמוז ווערט נדחה אויף זונטאג אויב
עס געפאלט שבת לכאורה איז עס א סתירה מיט עס איז אנגענומען ביי אונז אז ווען עשרה בטבת וואלט ווען געקענט געפאלן שבת
וואלט מען געפאסט ווייל עס איז געווען אתחלתא דפורענותא?

[מיללער]

רש''י אויף די משנה דף ה' עמוד א' ד''ה אבל זמן עצי כהנים בא''ד זאגט וה''ה לעשרה בטבת ולי''ז בתמוז ווערט נדחה אויף זונטאג אויב
עס געפאלט שבת לכאורה איז עס א סתירה מיט עס איז אנגענומען ביי אונז אז ווען עשרה בטבת וואלט ווען געקענט געפאלן שבת
וואלט מען געפאסט ווייל עס איז געווען אתחלתא דפורענותא?

הרב זית,
מיר האבן דא מעתיק געווען דעם רש"י און דן געווען באריכות וועגן דעם ענין, עיי"ש ותמצא נחת.

[scy4851]

זייער פשוט ווייל דא אויף דף ב' איז די גירסא ''כדי'' און נישט מפני במילא וויל רש''י מסביר זיין די פשט פון כדי נאר שפעטער ווען די גמרא
באהאנדלט ר' חנינא'ס ווערטער וואס לויט אים קומט אויס אז עס א תקנתא דכרכין וואס לויט דעים איז שווער פון א ברייתא מוז די גמרא
צוקומען אז מען דארף גורס זיין אין ר' חנינא'ס ווערטער מפני,

ישר כח,
מעזעהט אסאך מאל אז רש"י איז מפרש לויט די הוה אמינא, און אסאך מאל וועט רש"י זאגען אז די גמרא פירט אויס, אדער די גמרא זעצט איין, וכו' כו'... איך האב נאר אריין געקלערט אז פארוואס טאקע האט רש"י דא נישט אויסגעפירט און בכלל נישט דערמאנט די מסקנא.

סתם א דיוק.

[scy4851]

דער ערשטע משנה פאנגט אהן

מגילה נקראת בי"א י"ב י"ג י"ד ט"ו לא פחות ולא יותר
שטייט און ספר ברית כהונת עולם.

מגילה, ווערט געברענגט און כתבי האר"י, איז התגלות השם. וואס דער שם ווערט געשריבען הוי"ה אבער עס ווערט געליינט אדנ"י.
אדנ"י איז בגימטריא ס"ה
הויה איז בגימטריא כ"ו

מגילה, דאס מיינט התגלות השם, נקראת ווערט געליינט בי"א י"ב י"ג י"ד ט"ו וואס אז מען רעכענט זיי ציזאם באטרעפען זיי ס"ה כמנין אדנ"י, וואס אזוי ליינט מען דעם שם

לא פחות ולא יותר, דער פחות איז י" און דער יותר איז ט"ז וואס דאס באטרעפט ציזמען כ"ו כמנין הוי"ה וואס דער שם ווערט נישט אזוי געליינט

[scy4851]

איך לערען מגילה מיט מיין זוהן און שוין צוויי טעג מיטשעט מען זיך אויף צוויי רש"י וויא רש"י איז מסביר פשט און צוויי מימרא פון רבא

דף כ"ו ע"א אונטען אמר רבא לא שנו וכו'
רש"י ד"ה לא שנו און אויך ד"ה אלא שלא מכרו

לויט וויא עס קוקט פאר אינז אויס פון רש"י, לערענט רבא אז אויב מען פארקויפט א בית הכנסת איז דא צוויי ברירה'ס
אויב די שבעה טובי העיר האבען עס פארקויפט במעמד אנשי העיר, גייען ביידע, סיי די געלט און סיי דאס בית מדרש ארויס אויף חולין.
אויס נישט די טובי העיר האבען עס פארקויפט, זענען ביידע, סיי דאס געלט און סיי דאס בית הכנסת, בקדושתן

אויפען זעלבען בלאט עמוד ב' איז דא נאך א מימרא פון רבא, און פון רש"י דארט ד"ה חלופי וזבוני (אוב אינז לערנען מיר ריכטיג פשט און רש"י)
וועט אויס קומען אז ווען מען פארקויפט א בית הכנסת, וועט דאס געלט איבער נעמען די קדושה פונעם בית הכנסת און דער בית הכנסת גייט ארויס לחולין

אזוי קוקט אויס דער פשט און די סוגיא אליבא דרש"י, פאר מיר מיט מיין זוהן.

לכאורה זעהט אויס אוויא רש"י לערענט צוויי סותר'דיגע פשטים און רבא

איך האב דערווייל נאך נישט געטראפען איינער זאל מעורר זיין.
אפשר ווייסט איינער פשט.
און אפשר גאר לערנען מיר נישט ריכטיג, מיר וועל זיין זייער דאנקבאר פאר דער וועס עס קען אינז אויפלייכטען די אויגען און דער סוגיא

א דאנק
שמחה

נ.ב. מעקען מיך קאנטעקטען און אישית אויך

[ים רויבער]

במס' מגילה ו: "אמר עולא איטליא של יון זה כרך גדול של רומי והויא תלת מאה פרסה על תלת מאה פרסה ויש בה שס"ה שווקים כמנין ימות החמה וכו' – ופ' רש"י "כרך גדול שגדל בשביל עון מנשה שבשעה שהכניס צלם בהיכל ירד גבריאל ונעץ קנה בים וגדל עליו חלקה גדולה ונבנה לשם איטליא של יון" ע"כ

לכאורה איז די רש"י זייער שווער ווייל אין מס' סנהדרין כא: זאגט דארט די גמ' "אמר ר' יצחק בשעה שנשא שלמה את בת פרעה ירד גבריאל ונעץ קנה בים והעלה שרטון ועליו נבנה כרך גדול שברומי"

און אין מס' שבת נו: זאגט דארט די גמ' "אמר ר' יהודה אמר שמואל בשעה שנשא שלמה את בת פרעה ירד גבריאל ונעץ קנה בים ועלה בו שרטון ועליו נבנה כרך גדול של רומי" ופירש"י "והוא איטליא של יון במס' מגילה"

זאגט דארט די גמ' ווייטער במתניתא תנא אותו היום שהכניס ירבעם שני עגלי זהב א' בבית אל וא' בדן נבנה צריף א' וזהו איטליא של יון
ופירש"י ד"ה נבנה צריף א' "באותו שרטון שגדל שם בימי שלמה"

עכ"פ בשביל עון מנשה ווערט אין ערגעץ נישט דערמאנט וצ"ע

[לאטצי]

די מקור איז אין סנהדרין דף ק"ג ע""ב
קרעדיט ארטסקרול

[ים רויבער]

וואס איז די מקור דארט?

[יגעתי ומצאתי]

א פלא פון א מהרש"א חידושי אגדות דף ז' ע"ב ד"ה אי: י"ל בדרך בדיחותא שהקערה זאת גם כן נעשית מדבר הנאכל כעין שעושין עתה האומנין ע"י בלילות צוקר צורות שונות ושפיר קאמר למיכס ולאוכלה ממש עכ"ל.
כמדומה לי אז דער חיד"א שרייבט ערגעץ אז ער איז געווען אין די פרעמד פורים (לצורך מעות אר"י, ער איז געווען שד"ר) און ער האט געזעהן מבויט גאנצע זאכן פון צוקער, אונטערעסאנט ער צייכנט נישט צו די מהרש"א.

[ניק ניק]

דף ב ע"א

מגילה נקראת בי"א י"ב י"ג ט"ו ט"ז לא פחות ולא יותר.

וואס איז פשט לא פחות ולא יותר נישט מער און נישט ווייניגער, היינט איז ווייניגער ווי מארגן און מארגן איז מער ווי היינט? לכאו' וואלט געדארפט שטיין לא קודם ולא אחר נישט פריער און נישט שפעטער?

רש"י: יום כניסה, שהכפרים מתכנסין לעיירות למשפט וכו' , וואס איז פארגעגאנגן דארט? יעדע וואך מאנטאג און דאנערשטאג האבן אלע בני עיירות געהאט דיני תורות? וואס האבן זיי זיך אזוי פיל ארומגעשלאגן?

גמ' כדי שיספקו מים ומזון לאחיהם שבכרכים, אדער ווי די שפערדיגע גמ' מפני שמספקים, קען מיר איינער מסביר זיין וואס די חברה האבן געטוהן דארט? זיי פלעגן אנגרייטן צום טיש פאר די שטאט מענטשן אנשטאט די ווייבער? צו זיי האבן פארקויפט עסן? אדער האבן זיי געארבעט אין פעלד ס'זאל וואקסן עסן? און פארוואס קענען זיי נישט נעמען אין טאג פורים off און גיין הערן מגילה ליינען? אזוי שווער האבן זיי געארבעט?

מאר טו קאם.

[קרעמער]

אויף לא פחות ולא יותר געדענק איך א חסידישע טייטש בדרך רמז (גימטריא פון שמות הקדושים)

בית דין פלעגט זיצן שני וחמישי מתקנת עזרא, דאס מיינט נישט אז די גאנצע שטאט האט יעדע מאנטאג און דאנערשטאג געהאט א קריגעריי, נאר אז אויב עס מאכט זיך עפעס א מיספארשטענדעניש זאל מען זיך 2 מאל א וואך קענען מתדיין זיין דערויף.

די כפרים האבן געהאט פעלדער און גערטנער און זיי פלעגן דאס ברענגן פאר די שטאטישע איינוואוינער. דער פרוכט הענדלער נעמט אויך נישט קיין טאג אראפ פון זיין ארבעט צו מגילה ליינען.

אגב, דאכט זיך אז אין היכל יאנאש איז דא אזא סארט אשכול.

[משה'עלע]

איך האב ביימיר ערגעץ פארשטעקט א ביכאלע מיט קשיות און מס' מגילה אויב כוועל אים טרעפען וועלעך ארויף שטעלן מיינע ק'
הרב קרעמער אויב דער פלאץ איז ערגעץ אנדריש צייכען א מראה מקום מזאל וויסען ווי צו שרייבען

[ים רויבער]

מסכת מגילה

[צוציק]

דף ב ע"א

מגילה נקראת בי"א י"ב י"ג ט"ו ט"ז לא פחות ולא יותר.

וואס איז פשט לא פחות ולא יותר נישט מער און נישט ווייניגער, היינט איז ווייניגער ווי מארגן און מארגן איז מער ווי היינט? לכאו' וואלט געדארפט שטיין לא קודם ולא אחר נישט פריער און נישט שפעטער?

.

עיין טורי אבן ד"ה לא פחות ולא יותר .מיישב קושיא זו

[snax]

דף ג. מאי שנה דאורייתא דלא אזדעזעה ואדנביאי אזדעזעה, דאורייתא מיפרשא מלתא דנביאי איכא מילי דמיפרשן ואיכא מילי דמסתמן און די גמרא ברענגט א משל וואס הייסט מילי דמסתמן ביום ההוא יגדל המספד בירושלים כמספד הדדרימון בבקעת מגדון וכו' לכאורה וואס איז געווען די די גרויסע אזדעזעה אז ער האט נאר געזאגט פשוט פשט נישט קיין גרויסע סודות?

האב איך געזען אז די ארטסקרול ברענגט בשם די תוספות הרי"ד וז"ל וי"ל שעד אז היו חכמים עמלים ומוסרים את נפשם להבין את פסוקי הנביאים ועתה מחמת התרגום עלול להתמעט עמל התורה.

[משה'עלע]

היינו דאמרי אינשי מדוויל ידיו משתלם

[אויפריכטיג]

לערנענדיג די גמרא אין מגילה האט מיך אויך געבאדערט די קושיות וואס הרב ניק ניק האט פארגעלייגט. איך זוך איינער זאל מיר קלארמאכן וואס דארט איז פארגעגאנגען.

[שוטה]

רש"י: יום כניסה, שהכפרים מתכנסין לעיירות למשפט וכו' , וואס איז פארגעגאנגן דארט? יעדע וואך מאנטאג און דאנערשטאג האבן אלע בני עיירות געהאט דיני תורות? וואס האבן זיי זיך אזוי פיל ארומגעשלאגן?

ר"ת און רבינו חננאל לערנען גראדע אז מאנטאג און דאנערשטאג איז מען אריינגעקומען אין שטאט הערן קריאת התורה, [אין טורי אבן זאגט ער אזוי מדעת עצמו, ופלא].

גמ' כדי שיספקו מים ומזון לאחיהם שבכרכים, אדער ווי די שפערדיגע גמ' מפני שמספקים, קען מיר איינער מסביר זיין וואס די חברה האבן געטוהן דארט? זיי פלעגן אנגרייטן צום טיש פאר די שטאט מענטשן אנשטאט די ווייבער? צו זיי האבן פארקויפט עסן? אדער האבן זיי געארבעט אין פעלד ס'זאל וואקסן עסן? און פארוואס קענען זיי נישט נעמען אין טאג פורים off און גיין הערן מגילה ליינען? אזוי שווער האבן זיי געארבעט?

די כוונה איז פונקט פארקערט, 'כדי שיספקו' מיינט אז זיי ליינען פריער כדי שיהיו פנויים ביום הפורים [לשון רש"י דאכציך] צו ברענגן דאס עסן פאר די בני העיר [ווי קרעמער זאגט אז דאס עסן איז געקומען פון די כפרים], און 'מפני שמספקין' מיינט אז דאס אז זיי דארפן נישט צוויי מאל אריינקומען איז א שכר פאר זיי אזוי ווי זיי שטעלן צו צו עסן.

מאר טו קאם.

נו?

[ניק ניק]

א יישר כח אלע מגיבים.

א הערה אויף צירוק, אויב איז ריכטיג די פשט פון קרעמער און שוטה אויף (כדי) מפני שמספקין, איז א שטארקע חידוש אז פארן פארקויפן עסן באקומט מען שכר, אפשר דארף מען עפעס פארגיטיגן אונזערע גראסעריעס...

און יעצט ווייטער:

ג. ואתו צופים ותקינו פתוחין באמצע תיבה וסתומין בסוף תיבה, די גמ' רעדט פון מנצפ"ך, חוץ די מם זענען לכאו' אלע אותיות פתוחין, פארקערט גאר לכאו' זענען די סוף אותיות נאך ברייטער אפען ווי די אנהייב אותיות.

ועוד ביקש לגלות תרגום של כתובים יצתה בת קול ואמרה לו דייך, פון ווי קומט די תרגום אין אונזערע ספרי כתובים?

עוד חזון

[קרעמער]

די תרגום פון אונזערע כתובים איז א שפעטערע ארבעט, דארף צו זיין אן אשכול דערוועגן אין ידיעות התורה

[ניק ניק]

איז דעס א טעות?