וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
די אחראים: יאנאש,אור המקיף,אחראי,געלעגער
- למדן וצדיק
- שר האלף
- תגובות: 1189
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יוני 15, 2015 10:49 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
יא אודאי
וצריך לאדם להיות לו אלו שני בחינות ברית, היינו שיהא ״צדיק״ ו״למדן״ (לקוטי מוהר״ן ח״א, ל״א, ה׳)
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
קאך/קיך
די צוויי זענען צוויי באזונדערע ווערטער מיט אנדערע באדייטן: קאך איז א ווערב, דער שם פעולה פון קאכן; אין ענגליש Cook. קיך איז א זאך-ווארט, דער שטוב וואו מ'קאכט; אין ענגליש Kitchen.
צום באדויערן איז קיך עטוואס פארגעסן געווארן, און אסאך ניצן קאך פאר ביידע. מעגליך אז ס'איז שוין גענוג אן איינגעגעסענער טעות אז ס'זאל ווערן לעגיטים, אבער ס'איז פארט בעסער צו שרייבן ווי אזוי ס'איז ריכטיג -- ס'בארייכערט פשוט דעם ווערטער-אוצר מיט אזא ניצליך ווארט!
די צוויי זענען צוויי באזונדערע ווערטער מיט אנדערע באדייטן: קאך איז א ווערב, דער שם פעולה פון קאכן; אין ענגליש Cook. קיך איז א זאך-ווארט, דער שטוב וואו מ'קאכט; אין ענגליש Kitchen.
צום באדויערן איז קיך עטוואס פארגעסן געווארן, און אסאך ניצן קאך פאר ביידע. מעגליך אז ס'איז שוין גענוג אן איינגעגעסענער טעות אז ס'זאל ווערן לעגיטים, אבער ס'איז פארט בעסער צו שרייבן ווי אזוי ס'איז ריכטיג -- ס'בארייכערט פשוט דעם ווערטער-אוצר מיט אזא ניצליך ווארט!
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
- למדן וצדיק
- שר האלף
- תגובות: 1189
- זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יוני 15, 2015 10:49 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
ייש״כ, זייער אינטערסאנט און גוט צו וויסן
וצריך לאדם להיות לו אלו שני בחינות ברית, היינו שיהא ״צדיק״ ו״למדן״ (לקוטי מוהר״ן ח״א, ל״א, ה׳)
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
אין באבוב/גאליציע זאגט מען 'קעך'
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
בנוגע אפעלירן הנ"ל.
די ווארט מיינט לכאורה 'זיך (איינ)בעטן'.
אין למדן וצדיק'ס פאל קען מען עס נוצן אזוי:
ער האט זיך אייגעגעבן פאר פוד-סטעמפס, און האט אפעלירט צו די אינסטאנצן* זיי זאלן פארשנעלערן דעם פראצעדור.
*אינסטאנצן איז אפשר נישט די ריכטיגע ווארט, אויב מ'רעדט בלויז פון א נידריג-ראנגיגע ארבעטער.
די ווארט מיינט לכאורה 'זיך (איינ)בעטן'.
אין למדן וצדיק'ס פאל קען מען עס נוצן אזוי:
ער האט זיך אייגעגעבן פאר פוד-סטעמפס, און האט אפעלירט צו די אינסטאנצן* זיי זאלן פארשנעלערן דעם פראצעדור.
*אינסטאנצן איז אפשר נישט די ריכטיגע ווארט, אויב מ'רעדט בלויז פון א נידריג-ראנגיגע ארבעטער.
- סטאוו יא פיטא
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 19809
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג מאי 07, 2020 9:24 am
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
גרשון האט געשריבן:איז קאמאלא העריס אן ערוועלטע ווייס-פרעזידענטקע אדער ווייס-פרעזידענטין?
ייווא באפארצוגט דעם דייטשישן -ין פעמינין סופיקס, אבער טייל ברענגען אויך דעם סלאווישן -קע סופיקס.
בכל אופן, פרעזידענטקע קלינגט סאך בעסער אין אונזער שפראך, און דאס וועט ווארשיינליך אריינגיין אין לעקסיקאן (חוץ אויב מ'וועט זיך האלטן מיט'ן ענגלישן "פרעזידענט", וואס טיילט נישט אפ צווישן א מאן און א פרוי). ס'איז לכאורה א שטיקל פענאמען אז ייווא זאל זיין מער דייטשמעריש ווי חסיד'יש אידיש.
איך באמערק אז ווערטער וואס ענדיגן זיך מיט 'ער' וועט 'ין' דינען פאר א לשון נקבה, ווי לדוגמא: לערערין, שרייבערין, א.ד.ג,
א פרוי א סענעטאר, איז אויפגעכאפט 'סענעטארשע' ... קלער איך אז דאס איז צוליב 'ען' איז באניצט פאר א רבים 'סענעטארען' משא"כ לערער און שרייבער ניצט מען דעם 'ס' פאר א רבים.
אויב איז דער פשט ריכטיג, וועט 'פרעזעדענטין' נישט אריינגיין אין באניץ צוליב וואס מען נישט עס שוין פאר א רבים "אלע פרעזידענטן אין היסטאריע"
הנה אנכי שולח מלאך. זאגט רש"י כאן נתבשרו שעתידין לחטוא. די בשורה איז געווען אז אעפ"י שיחטאו לא תסתלק שכינה מביניהם, אזוי ווי די תרגום טייטשט כי לא אעלה בקרבך; לא אסלק שכינתי מבינך!
- אסדר לסעודתא
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 11191
- זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך אפריל 25, 2018 11:08 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
גערעכטע נקודה, סטאווי.
אגב, די לשון רבים פון לערער און שרייבער איז די זעלבע ווי לשון יחיד, נאר לעצטנס לייגן געוויסע צו דעם ס' אזוי ווי מ'זאגט עס. אבער ארגינעל קומט עס נישט דארט. דאס זעלבע מיט יעדע ווארט וואס ענדיגט זיך מיט 'ער', ווי א גרופע אראבער, צוויי ברידער, עטליכע גלעזער, ים-טיכער, הערליכע מעלער, און נאך...
אגב, די לשון רבים פון לערער און שרייבער איז די זעלבע ווי לשון יחיד, נאר לעצטנס לייגן געוויסע צו דעם ס' אזוי ווי מ'זאגט עס. אבער ארגינעל קומט עס נישט דארט. דאס זעלבע מיט יעדע ווארט וואס ענדיגט זיך מיט 'ער', ווי א גרופע אראבער, צוויי ברידער, עטליכע גלעזער, ים-טיכער, הערליכע מעלער, און נאך...
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
א גוטע איידיע האב איך געהערט פון ר' איתמר גינזבורג (דאנט ווארי איך קען עהם נישט אפפארדן, כהאב עהם געהערט אויף קול מבשר) ווען מזוכט א ווארט אויף גוגל טרענסלעיט אויב מטרעפט נישט אין יודיש צו פרובירן די ווארט אין די דויטשע שפראך צומאל קעןנער דארטן גוט צוטרעפן
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
סטאוו יא פיטא האט געשריבן:גרשון האט געשריבן:איז קאמאלא העריס אן ערוועלטע ווייס-פרעזידענטקע אדער ווייס-פרעזידענטין?
ייווא באפארצוגט דעם דייטשישן -ין פעמינין סופיקס, אבער טייל ברענגען אויך דעם סלאווישן -קע סופיקס.
בכל אופן, פרעזידענטקע קלינגט סאך בעסער אין אונזער שפראך, און דאס וועט ווארשיינליך אריינגיין אין לעקסיקאן (חוץ אויב מ'וועט זיך האלטן מיט'ן ענגלישן "פרעזידענט", וואס טיילט נישט אפ צווישן א מאן און א פרוי). ס'איז לכאורה א שטיקל פענאמען אז ייווא זאל זיין מער דייטשמעריש ווי חסיד'יש אידיש.
איך באמערק אז ווערטער וואס ענדיגן זיך מיט 'ער' וועט 'ין' דינען פאר א לשון נקבה, ווי לדוגמא: לערערין, שרייבערין, א.ד.ג,
א פרוי א סענעטאר, איז אויפגעכאפט 'סענעטארשע' ... קלער איך אז דאס איז צוליב 'ען' איז באניצט פאר א רבים 'סענעטארען' משא"כ לערער און שרייבער ניצט מען דעם 'ס' פאר א רבים.
אויב איז דער פשט ריכטיג, וועט 'פרעזעדענטין' נישט אריינגיין אין באניץ צוליב וואס מען נישט עס שוין פאר א רבים "אלע פרעזידענטן אין היסטאריע"
איך האב אויך געטראכט דערפון. מער אלס פראקטישקייט ווי אלס "כלל".
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
אפשר זאל מען דוקא יא שרייבן "פרעזידענטן", ווייל א פרעזידענט פון א לאנד איז דאך א בחינה פון א קעניג, און ביי א קעניג זענען די פעמינין און פלורעל פארמען די זעלבע "קעניגן".
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
ballots אויף אידיש איז באלוטען אדער באלאטעס...
מאי אשכולות - איש שהכל בו (סוטה מז:) - ודבריהם כיין אשכולות משמח אלקים ואנשים (תפ"י יכין סוטה ט'). ותרגומו בוויקי: renaissance man
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
א דאנק
מאי אשכולות - איש שהכל בו (סוטה מז:) - ודבריהם כיין אשכולות משמח אלקים ואנשים (תפ"י יכין סוטה ט'). ותרגומו בוויקי: renaissance man
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
וויאזוי שרייב איך דאס:
... קארידאר, וואס איז באצירט מיט רייכע סאמעטענע פירהענג און טשענדילערס, געבנדיג א קעניגליכע וכו' ?
הענג-לייכטער וויל איך נישט נוצן אויב נוץ איך פירהענג.
יישר כוחכם
... קארידאר, וואס איז באצירט מיט רייכע סאמעטענע פירהענג און טשענדילערס, געבנדיג א קעניגליכע וכו' ?
הענג-לייכטער וויל איך נישט נוצן אויב נוץ איך פירהענג.
יישר כוחכם
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
פולע ארקעסטרע מוזיקאנטן
איז דאס גוט, אדער איז דא א(ן אנדערע) אידישע ווארט דערפאר?
איז דאס גוט, אדער איז דא א(ן אנדערע) אידישע ווארט דערפאר?
- אוראייניקל
- רב הצעיר תשפ"ד
- תגובות: 17148
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג פעברואר 21, 2019 9:05 am
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
זאג א גוטס האט געשריבן:וויאזוי שרייב איך דאס:
... קארידאר, וואס איז באצירט מיט רייכע סאמעטענע פירהענג און טשענדילערס, געבנדיג א קעניגליכע וכו' ?
הענג-לייכטער וויל איך נישט נוצן אויב נוץ איך פירהענג.
יישר כוחכם
וועלכע שפראך איז "לוסטערס"?
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
אוראייניקל האט געשריבן:זאג א גוטס האט געשריבן:וויאזוי שרייב איך דאס:
... קארידאר, וואס איז באצירט מיט רייכע סאמעטענע פירהענג און טשענדילערס, געבנדיג א קעניגליכע וכו' ?
הענג-לייכטער וויל איך נישט נוצן אויב נוץ איך פירהענג.
יישר כוחכם
וועלכע שפראך איז "לוסטערס"?
*לוסטרעס. געהעריג אידיש.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
זאג א גוטס האט געשריבן:פולע ארקעסטרע מוזיקאנטן
איז דאס גוט, אדער איז דא א(ן אנדערע) אידישע ווארט דערפאר?
ענגליש, orchestra; אידיש, אָרקעסטער.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
גרשון האט געשריבן:אוראייניקל האט געשריבן:זאג א גוטס האט געשריבן:וויאזוי שרייב איך דאס:
... קארידאר, וואס איז באצירט מיט רייכע סאמעטענע פירהענג און טשענדילערס, געבנדיג א קעניגליכע וכו' ?
הענג-לייכטער וויל איך נישט נוצן אויב נוץ איך פירהענג.
יישר כוחכם
וועלכע שפראך איז "לוסטערס"?
*לוסטרעס. געהעריג אידיש.
יישר כח!
אינטערעסאנט אז גוגל טרענסלעיט צו טשאנדיליערס, און ווייסט בכלל נישט פון לוסטערס צו זאגן.
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
דאס ווארט איז *לוסטרעס*, דער ר' פאר'ן ע'. בלשון יחיד, די לוסטרע.
גוגל קען נישט צו גוט אידיש. ער וואלט געמעגט גיין צו א נאכט-קורס זיך צו בעסער דערלערנען די שפראך.
גוגל קען נישט צו גוט אידיש. ער וואלט געמעגט גיין צו א נאכט-קורס זיך צו בעסער דערלערנען די שפראך.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
גרשון האט געשריבן:דאס ווארט איז *לוסטרעס*, דער ר' פאר'ן ע'.
גוגל קען נישט צו גוט אידיש. ער וואלט געמעגט גיין צו א נאכט-קורס זיך צו בעסער דערלערנען די שפראך.
אינטערעסאנט.
לשון יחיד איז יא 'לוסטער' און ל' רבים 'לוסטרעס'.
אזוי ווייזט א גוגל-זוך.
אייגנטליך איז אינטערעסאנט צו אנמערקן. לוסטערס און ארקעסטרע מישט גוגל אויף לעצטיגע ארטיקלען, (א שטייגער ווי דא אויפן וועלטל,) און לוסטרעס און ארקעסטער ברענגט ער אפיר אלטע סחורה.
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
כל האומר לוסטער אינו אלא טועה, דאס ווארט איז לוסטרע. איך זע יעצט אז מ'האט אויך אדאפטירט דאס ווארט אין העברעאיש: לוסטרה.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?
- סטאוו יא פיטא
- שר עשרת אלפים
- תגובות: 19809
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג מאי 07, 2020 9:24 am
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
וואס איז שלעכט מיטן אור אלטן "טשילאר" מקורו באונגאריש טאקע אבער ס'איז דאך אנגענימען ביי אינזערע קרייזן דוכצעך
הנה אנכי שולח מלאך. זאגט רש"י כאן נתבשרו שעתידין לחטוא. די בשורה איז געווען אז אעפ"י שיחטאו לא תסתלק שכינה מביניהם, אזוי ווי די תרגום טייטשט כי לא אעלה בקרבך; לא אסלק שכינתי מבינך!
- זאג א גוטס
- שר שלשת אלפים
- תגובות: 3289
- זיך איינגעשריבן אום: דאנערשטאג נאוועמבער 08, 2018 3:36 pm
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
דאס איז אין 'רעדן' שפראך, נישט שרייבן.
Re: וויאזוי זאגט מען עס אין אידיש?
נאר מינדליך (אפשר אויך אויף אייוועלט), ס'איז נישט קיין ווארט צו ווערן געשריבן אין אן ארטיקל.
האקט.
האקט.
מיט אזויפיל ביכער, אויסגאבעס, גליונות, בראשורן, קאמפיינס, און ווירטואלע ארטיקלען, וואקסט דער אידישער ליטעראטור ווי אויף הייוון. וואס וועט זיין מיט א אידישן ספעל טשעקער?