מטעמים האט געשריבן:איך בין נישט און די ליין, איך קען דיר מן הסתם גארנישט העלפען. איך וועל אבער נעמען א מינוט און דאנקען דעם הייליגען באשעפער פאר אלע חסדים וואס ער טוהט מיט מיר און בפרטיות אז איך פארשטיי נישט צו די פראבלעמען און איך בעט דעם באשעפער אז נישט איך און נישט מיין משפחה זאלען וויסען פון די דאזיגע מיחושים. און די יודען וואס מוטשענען זיך דערמיט זאלען אויפגעראכטען ווערן מיט די ריכטיגע רפואה בקרוב אכי״ר.
גוט געזאגט!!!
איך דאנק און לויב השי"ת אויף די גרויסע חסדים וואס ער טוט מיט מיר יעדע מינוט
ענטשולדיגט טייערע קאלעגעס פאר'ן עובר זיין אויף במקום גדולים אל תעמוד...
מיטפיהלנדיג שטארק דעם צער פון ר' דל, קען איך זיך נישט איינהאלטן איהם צו ראטן, מיט אלע אידישע קינדער וואס ליידן פון ענליכע יסורי נפש, סיי די וואס טוהען דרויסנדיגע השתדלות, און כל שכן די וואס נישט. אז מ'זאל ליינען די ספרים פון הרב ארוש שליט''א, בעיקר 'בגן האמונה' ''אני ה' רופאיך'' און ''שעריו בתודה'' (- - איין מינוט, האק נישט אריין, ידעתי בני ידעתי אז ס'איז דא געוויסע פרטים וואס ווערן דארט געברענגט, וואס עס איז דא מפקפקים דערויף, טאקע מתוך חסידי ברסלב גופא. אבער דארפסט פארשטיין, מיר רעדן דא פון מענטשן וואס שטייען אויפ'ן שוועל פון.... און אויב דאס וועט זיי אריינברענגען א דאזע פון אמונה בטחון און שמחה, אזוי ווי זיין געשמאקע ווארימע תמימות'דיגע שפראך, איז עס דאך פארט אזוי כשר ווי די אלע פסיכישע מיטלען שמקורם קדוש מ... איבערגעדעקט מיט אפירגעקראצטע פסוקים און מאמרי חז''ל און ספרי חסידות וואס האבן זיכער נאר געמיינט אט די טעראפי ודי...) רבותי הקדושים! ביודעי ומכירי קאמינא, פון שווערע נשברי לב, וואס לעבן ממש א חיים טובים דורך די אלע ספרים תלי''ת.
און איך בעהט ברחמים, נישט אוועקפירן די הייקעלע נושא צו קריגערייען בנושא די ספרים. ווער עס וויל, איז מכובד צו באזוכן דעם אשכול המיוחד לכך ספר בגן האמונה, און זיך דארט לאזן הערן.
און יעצט צוריק צו אונזער ענין, א בקשה צו אייך ר' דל; בעזר השי''ת, ווען דו וועסט בקרוב האלטן ביי די ליכטיגקייט וואס איז ביים סוף פונעם טונעל, זאלסטו דיר שוין פארנעמען ''אל תמנע טוב מבעליו'', און זאלסט אונז אלע דא מודיע זיין וויאזוי דו האסט דורכגעמאכט דעם שווערן וועג, וואס ס'האט דיר באמת געהאלפן, און וויאזוי דו האסט זיך איבערצייגט די טובה וואס ס'איז ארויסגעקומען פון דיינע שווערע איבערגייעכצער, וויאזוי דו האסט פארשטאנען דעם ליבליכן מעסעדזש וואס דער אייבערשטער האט געוואלט פון דיר. און אט די קבלה, וועט דיר זיין א גוטע סגולה אז זאלסט שנעל אנקומען אהין!...
אויך יעצט קענסטו אונז שוין זאגן וויאזוי דו געבסט זיך פארט אן עצה בשעת עס ווערט דיר אביסל לייכטער דא דארט, דאס איז אויך א סגולה און אויך א דרך הטבע אז ס'זאל דיר גרינגער מאכן...
ויה''ר שיתקיים מהרה ''שמחנו כימות עיניתנו'' בב''א.
דער אייבערשטער האט דיר ליב און איז צופרידן פון דיר - מער ווי דו אליין!
ערנסט גערעדט האט געשריבן:ענטשולדיגט טייערע קאלעגעס פאר'ן עובר זיין אויף במקום גדולים אל תעמוד...
מיטפיהלנדיג שטארק דעם צער פון ר' דל, קען איך זיך נישט איינהאלטן איהם צו ראטן, מיט אלע אידישע קינדער וואס ליידן פון ענליכע יסורי נפש, סיי די וואס טוהען דרויסנדיגע השתדלות, און כל שכן די וואס נישט. אז מ'זאל ליינען די ספרים פון הרב ארוש שליט''א, בעיקר 'בגן האמונה' ''אני ה' רופאיך'' און ''שעריו בתודה'' (- - איין מינוט, האק נישט אריין, ידעתי בני ידעתי אז ס'איז דא געוויסע פרטים וואס ווערן דארט געברענגט, וואס עס איז דא מפקפקים דערויף, טאקע מתוך חסידי ברסלב גופא. אבער דארפסט פארשטיין, מיר רעדן דא פון מענטשן וואס שטייען אויפ'ן שוועל פון.... און אויב דאס וועט זיי אריינברענגען א דאזע פון אמונה בטחון און שמחה, אזוי ווי זיין געשמאקע ווארימע תמימות'דיגע שפראך, איז עס דאך פארט אזוי כשר ווי די אלע פסיכישע מיטלען שמקורם קדוש מ... איבערגעדעקט מיט אפירגעקראצטע פסוקים און מאמרי חז''ל און ספרי חסידות וואס האבן זיכער נאר געמיינט אט די טעראפי ודי...) רבותי הקדושים! ביודעי ומכירי קאמינא, פון שווערע נשברי לב, וואס לעבן ממש א חיים טובים דורך די אלע ספרים תלי''ת.
און איך בעהט ברחמים, נישט אוועקפירן די הייקעלע נושא צו קריגערייען בנושא די ספרים. ווער עס וויל, איז מכובד צו באזוכן דעם אשכול המיוחד לכך ספר בגן האמונה, און זיך דארט לאזן הערן.
און יעצט צוריק צו אונזער ענין, א בקשה צו אייך ר' דל; בעזר השי''ת, ווען דו וועסט בקרוב האלטן ביי די ליכטיגקייט וואס איז ביים סוף פונעם טונעל, זאלסטו דיר שוין פארנעמען ''אל תמנע טוב מבעליו'', און זאלסט אונז אלע דא מודיע זיין וויאזוי דו האסט דורכגעמאכט דעם שווערן וועג, וואס ס'האט דיר באמת געהאלפן, און וויאזוי דו האסט זיך איבערצייגט די טובה וואס ס'איז ארויסגעקומען פון דיינע שווערע איבערגייעכצער, וויאזוי דו האסט פארשטאנען דעם ליבליכן מעסעדזש וואס דער אייבערשטער האט געוואלט פון דיר. און אט די קבלה, וועט דיר זיין א גוטע סגולה אז זאלסט שנעל אנקומען אהין!...
אויך יעצט קענסטו אונז שוין זאגן וויאזוי דו געבסט זיך פארט אן עצה בשעת עס ווערט דיר אביסל לייכטער דא דארט, דאס איז אויך א סגולה און אויך א דרך הטבע אז ס'זאל דיר גרינגער מאכן...
ויה''ר שיתקיים מהרה ''שמחנו כימות עיניתנו'' בב''א.
איך געב מיר דערוויל אן עצה מיטן זיך אויסרעדו אביסל צו מענטשן, איך האב מיך פארבינדן מיט גוטע אידן פון דא אייוועלט אין אזאלכע ענדליכע מצבים צו מיר דאס געט א מוראדיג חיזוק אין גוטע שפירונג (ניין דאס האט נישט מיטן זיך מאכן א רחמנות און באקומען רחמנות וואס מהאמיר גערעדט מיט "גיי שוין גיי" די פאקט איז דאגה בלב איש יסיחנה לאחרים זאגט שלמה המלך דאס אליין די זיך אויסרעדן העלפט צו אין סמאכט אסאך גרינגער , אסאך מאל קען איך האלטן מיין צער אין מיר אין ס'עסט אויף, אז מהאט וועים צו קאלן אין זיך אויסרעדן נאכדערצו דעי וואס פארשטייען דערצו איז נישט דא נאך אזא גוטע פילינג. והמבין יבין)
דער אייבערשטער וועט אוודאי העלפן אז אחינו כל בית ישראל יוציאם מצרה לרוחה ומאפילה לאור גדול .... סזאל זיין לעכטיג פאר יעדעם איינעם יעדער זאל זיין בשמחה תמיד
דל נעם אוועק (כמו דל עשתרות קרנים) גאה דאס גאווה ... אויף דעים ברויך מען ארבעטן
כ'מיין אז דו האסט שוין גענוג מאל געזאגט דיין מיינונג.. מ'האט עס שוין געהערט.. אמווייניגסטענס זאג כאטש נישט "ארימע" אוו די צייט וואס דו האלטסט נאר פון דיין מיינונג, און דו לאזט נישט דל אויסהערן א צווייטענס. (נישט געמיינט צו זיין אזוי שארף)
אויף אידיש זאגט מען דאס אזוי בדרך שאדם רוצה לילך מוליכין אותו
דעריבער מיין איך אז דו זאלסט זיך אפשאקלען פון יענעם און זיך אריין לייגען און "זיך" און האב נישט מורא יעצט פון גאווה.. אויף דעם שטייט ויגוה ליבו בדרכי ה' ושמרתם מאוד לנפשתיכם א מצות עשה אין דו הייליגע תורה איז אויך געקאווערט אין דעם פסוק, און דערצייל פאר דיר אליין דיינע מעלות וואס דו האסט פארוואס א יעדער איינער האט דיך אזוי ליב פארוואס א יעדער וויל אז די זאלסט זיין ביי זיין שמחה פארוואס יעדער פילט אזוי גיט צי זיין נאנט מיט דיר, דערצייל דיר אליין וואס פאר א גיטער ארבעטער די ביזט אז דיין בעה"ב פילט א הכרת הטוב דיר צי באצאלען פינקטליך א יעדע וואך, און דערצייל דיר אליין וואס פאר גיטער טאטע דו ביזט אז דיינע קינדער קענען שוין קוים ווארטען אויף דיר יעדן טאג, דערצייל דיר אליינס וואס א געטרייער וואוילער מאן דו ביזט צי דיין ווייב אז זי פריידט זיך דיך צי זען יעדן טאג אהיימציקומען פון די ארבעט געזינט און פריש,
בקיצור דו זאלסט רעדן צי דיר אליין און זאגען אין הדבר תלי אלא בי ווייל באמת זענען דא געניג און נאך מענטשען וואס זענען און ווילען זיין דיינע נאנטע חבירים און זיי וואונדערען זיך וואס מיט דיר גייט פאר? פארוואס "דו" ווילסט נישט פארברענגען מיט זיי און מיט לעבן זייערע שמחות און זיי לאזען נעמען אנטייל און דיינע שמחות נאר זיי ווייסען נישט ווי אזוי צי רעדן מיט דיר דערוועגן אוי לי אם אומר אוי לי אם לא אומר זאגען זיי גארנישט און דאס גיט דיר נאך צי אום בארעכטיגטע לעגימיטעיט צי דיין אייגענע נישט ריכטיגע מסקנה וואס ברענגט דיך אינגאנצען אראפ ה"י, לאז דיך נישט זיך אליין אומברענגען,
אז מען רעדט שוין איבער די נושא פון חבירים איז דא און פלאץ אויפציברענגען די זאך פון חבירים,
מען ברויך צי פארשטיין וואס איז דאס א "חבר" בכלל אויף וואס אסאך מענטשען לאזען זיך אליין אזוי ציגרינד לייגען זייער לעבן? באמת א מענטש וואס האט א ווייב מיט קינדער און א דזשאב א גאנצען טאג ווי האט ער נאך צייט צי אזויפיל חבירים? און צי וואס פעלט אויס די אלע חבירים? זענען די אלע הינדרעטער חבירים א הילף צי א גליקליך לעבן אדער גאר א שטער?
ווען איינער מאכט א גרויסע קידוש שבת אינדערפרי און אלע "חבירים" קומען צי גיין צען בלאק צי טרינקען לחיים און ווינטשען ווינטשען מזל טוב וויפיל פון די וואלטען געקומען דעם וועג ווען עס איז דא צי טרינקען נאר שליוואוויטץ מיט א שטיקעל האניג קעיק צי ווינטשען לחיים ?
זענען די אלע חבירים אזעלעכע וואס וועלן קומען צי לויפען דיר העלפען אינמיטען די נאכט אדער זענען זיי נאר "באקאנטע" וואס קענען זיך פון חדר ישיבה ביהמ"ד וואס זענען דא איינער צים צווייטען ווי לאנג עס איז דא ניינצענער מיט יאפטשיק? אבער און די רגע וואס דו פאלסט איז קיינער נישט דא ווער עס זאל אים אינטערהאלטען און מען טרעפט זיך איינער אליין אויף דער וועלט און עס ווערט עולם חשך בעדו..?
איך האף אז מען פארשטייט מיך קלאר, איך בין נישט אנטקעגן די גרויסע קדישים וואכנאכט שלום זכור מלוה מלכה'ס קומזיצען ווי מען קומט זיך ציזאמען באחדות גרויסע חלקים פון כלל ישראל און מען פארברענגט מען עסט און מען זינגט אינאיינעם באהבה חבירים ידידים מיט באקאנטע, אדרבה דאס איז זייער א גיטע און געזינטע זאך, און איך וויל אויך נישט מאכען קיינעם דא דאס לעבן זויער ח"ו ווייל מען דארף אויך האבען די ידידים און באקאנטע, נאר מען טאר נישט פארמישען און דעם גרויסען רוישיגען לעבן דאס מין זאך ווי חבר מיט ידידים און באקאנטע וואס זייער אסאך מענטשען טוען יא און ווען עס קומט אמאל א צייט און מען דערזעט זיך אז מען האט נישט קיין איין "חבר" ווערט ביטער דאס לעבן,
די משנה זאגט קנה לך חבר, איך פארשטיי נישט, היינט זעט מען אז מענטשען האבען הינדרעטער חבירים און די משנה זאגט קויף דיר א חבר, ווער וועט קויפען א קאר ווען אויף א גאס ארויפציר טיילט מען ראלס רויז קארען?
זאגט דער טאטע גיי צי יעקב אויף די אדרעס און זאג אים די זעלבע דרשה, ער קומט אן צי יעקב און זאגט אים אז ער איז משה נחום'ס זין און דערציילט אים וואס האט פאסירט און בעט הילף, יעקב הייבט אים אן אויס מיסר'ן ווי אזוי האסטי געהארגעט א מענטש? ווי פאסט דאס פאר א זין פון דיין טאטען? דו ווייסט וואס פאר א צרות איך קען האבען אז מען כאפט מיך דיר העלפען מיט דעם טויטען? אבער אזוי ווי דו ביזט דאך א זין פון משה נחום איז קום וועל איך דיר העלפען פטור ווערן דערפון,
ער צוריק אהיים און זאגט פארען טאטען איך האה שוין געזען דיין חבר יעצט לאז מיך זען דיין האלבער חבר.., זאגט דער טאטע ניין פריער האסטי געזען מיין האלבער חבר יעצט גיי צי מיין חבר שמעון, ער גייט און קלאפט אן אויף שמעון'ס טיר ער קומט ארויס און זאגט אז ער איז משה נחום'ס און.. שמעון ווי נאר ער באמערקט די בליטיגע שווערע זאק כאפט ער תיכף וואס דא האט פאסירט זאגט ער פארן זין שנעל שנעל קום פארברענג נישט קיין איבעריג צייט מיט רעדן.. לאמיר שנעל באגראבען דעם טויטען און לאמיך דיך באהאלטען פאר די פאליציי קומט אן,
איז דער זין צוריק אהיים געקומען זאגט ער טאטע ווי אזוי פארשאפט מען זיך איין אזא חבר איך האב נישט קיין איין גיטען פריינט צי מיין לעבן...,
דאס זאגט דער משנה קנה לך חבר נישט באצאלען מיט געלט קויפען א חבר, נאר א חבר קויפט מען מיט הארץ,
אזוי ווי איך האב פריער געשריבען מען זאל מיך קלאר פארשטיין אז איך מאך נישט אוועק די פארברענגען מיט ידידים און באקאנטע, אבער אפשא איז צייט אריין צי טראכטען צי מען מיט נישט אריבער דאס שטריקעל אביסעל שוין,
א גוטן ר' דל! די גמ' זאגט און פסחים נד עמוד ב, ת"ר שבעה דברים מכוסים מבני אדם אלו הן יום המיתה ויום הנחמה, זאגט רש"י ויום הנחמה - של כל אדם מתי יתנחם מדאגתו: עכ"ל, דיין צער איז איום ונורא, און חייו אינן חיים, אבער נישט פארגעסן אז קרוב ה' לנשברי לב, ותפילה לעני גדול מכל התפילות שבעולם!, און סאיז דא א יום נחמה!! דער אייבערשטער זאל דיר העלפן בקרוב ובניקל אן אלע מעדיצינען, נאר ע"י ידו הגדולה.
ויש תפילה שנענה תיכף, ויש למ' יום, ויש ביותר זמן, אבל כל תפילה נענה לבסוף, ומועיל עליך ועל דורותיך! ודבר שנצטער בו אותו צדיק אל ייכשלו בו זרעו.
איך דריק דא אויס מיין שארפטע מחאה קעגן די וואס מאכן סתם חוזק! ר' יוד זענט איר אמאל געווען אין אזא מצב? וואס הייבט איר אן צו רעדן אין א נושא וואס איר האט נישט קיין אהנונג בכלל???? אויב חז"ל זאגן אז א גוט הארץ איז חייו אינן חיים, דאן איז איינער מיט די קלייניקייטן -יא קלייניקייטן- אבער זיי נעמען איבער די מענטש בע"כ, אודאי אז חייו אינן חיים. השם ירחם.
און נסתרים דרכי ה', איך בעט דיך זיי מיר מוחל פאר די קומענדיגע שורה, אבער פאר דיר צו טראכן אין געדענקען (איך שרייב פון עקספיריענס), מטאר נישט פארגעסן אז דער בורא טוט נישט קיין זאך נאר מיט רחמנות. ואכמ"ל.
און דער ליבער בורא זאל דיר שוין מגלה זיין ביי וועלכע רופא די השבעה איז געווען אז דו זאלסט נתרפא ווערן, און זאלסט שוין זוכה זיין צו טועם זיין די טעם החיים מיט שמחה, מיט א פרייליך הארץ, צופרידערנערהייט מיט כל טוב, והסר ממנו יגון ואנחה במהרה בימינו אמן.
אויב דאכט זיך דיר אז דו ביזט דערווייטערט פונעם רבש"ע, עפן בלויז דיינע אויגן וועסטו זען אז דו האסט געלעבט און א טעות!!
נא לעיין בספר דברי סופרים אות ו' דברים נפלאים מאוד, כי לפעמים בזה הצער נמתק מן האדם מיתה. ומחדש יותר דהזמנים האלו שהאדם בצער לא נמנה כשנותיו, ואם נגזר על האדם לחיות למשל שבעים שנה, אם היו לו שלשים שנה בצער, יחיה מאה שנה. עד כאן תוכן דבריו. ומ"מ לא באתי רק לציין, אבל העיקר לידע ונאמין בכל מקרינו כי הכל מלעילא, וכההוא עובדא בברכות דף... דא"ל לעיין מר במיליה וכו' עד שאמרו לו ומי חשיד קוב"ה דעביד דינא בלא דינא??? הרי לנו כי הכל מלעילא והכל בחסד, אודאי שע"פ חיוב השתדלות מוטל על האדם לעשות מה שביכלתו לעזור לעצמו, אבל לא לשכוח מש"כ החזו"א כי התפילה מועיל יותר מן ההשתדלות. וה' יעזרינו על דבר כבוד שמו. אנס"ו
נ.ב שכוח ר' נודה לך! המברך יתברך
לעצט פארראכטן דורך ר' יענקי אום זונטאג יולי 31, 2016 5:29 am, פארראכטן געווארן 2 מאל.
אויב דאכט זיך דיר אז דו ביזט דערווייטערט פונעם רבש"ע, עפן בלויז דיינע אויגן וועסטו זען אז דו האסט געלעבט און א טעות!!
ר' יענקי האט געשריבן:א גוטן ר' דל! די גמ' זאגט און פסחים נד עמוד ב, ת"ר שבעה דברים מכוסים מבני אדם אלו הן יום המיתה ויום הנחמה, זאגט רש"י ויום הנחמה - של כל אדם מתי יתנחם מדאגתו: עכ"ל, דיין צער איז איום ונורא, און חייו אינן חיים, אבער נישט פארגעסן אז קרוב ה' לנשברי לב, ותפילה לעני גדול מכל התפילות שבעולם!, און סאיז דא א יום נחמה!! דער אייבערשטער זאל דיר העלפן בקרוב ובניקל אן אלע מעדיצינען, נאר ע"י ידו הגדולה.
ויש תפילה שנענה תיכף, ויש למ' יום, ויש ביותר זמן, אבל כל תפילה נענה לבסוף, ומועיל עליך ועל דורותיך! ודבר שנצטער בו אותו צדיק אל ייכשלו בו זרעו.
איך דריק דא אויס מיין שארפטע מחאה קעגן די וואס מאכן סתם חוזק! ר' יוד זענט איר אמאל געווען אין אזא מצב? וואס הייבט איר אן צו רעדן אין א נושא וואס איר האט נישט קיין אהנונג בכלל???? אויב חז"ל זאגן אז א גוט הארץ איז חייו אינן חיים, דאן איז איינער מיט די קלייניקייטן -יא קלייניקייטן- אבער זיי נעמען איבער די מענטש בע"כ, אודאי אז חייו אינן חיים. השם ירחם.
און נסתרים דרכי ה', איך בעט דיך זיי מיר מוחל פאר די קומענדיגע שורה, אבער פאר דיר צו טראכן אין געדענקען (איך שרייב פון עקספיריענס), מטאר נישט פארגעסן אז דער בורא טוט נישט קיין זאך נאר מיט רחמנות. ואכמ"ל.
און דער ליבער בורא זאל דיר שוין מגלה זיין ביי וועלכע רופא די השבעה איז געווען אז דו זאלסט נתרפא ווערן, און זאלסט שוין זוכה זיין צו טועם זיין די טעם החיים מיט שמחה, מיט א פרייליך הארץ, צופרידערנערהייט מיט כל טוב, והסר ממנו יגון ואנחה במהרה בימינו אמן.
א גרויסן שכוח יענקי. שכוח פאר דיין ווארעמע ווערטער.
אז דו האסט מער, אדרבה שרייב איך וועל באמת האבן נוצן דערפון.
דל נעם אוועק (כמו דל עשתרות קרנים) גאה דאס גאווה ... אויף דעים ברויך מען ארבעטן
