תורת היחסות - רעלעטיוו טעאריע

פארשידענע רייכע ידיעות און וויסנשאפטליכע טעאריעס

די אחראים: יאנאש,אחראי,געלעגער

אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

תורת היחסות - רעלעטיוו טעאריע

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

איך וויל ארויף ברענגען די נושא פון איינשטיינ'ס רעליטיוו טעאריע, אויב ס'איז אונטערסאנט פארן עולם

עס איז א ברייטע נושא און זייער אינטערעסאנט פאר ווער ס'האט ליב סייענטס און פאר ווער ס'האט ליב צו ווערן סאפרייזט אז ער ווייסט גארנישט וועגן זיך און זיין ארום.

אויב מ'האט שוין דא גערעדט פון דעם ביטע ארויף לייגן א לינק צום אשכול
לעצט פארראכטן דורך איינס אום דאנערשטאג יוני 28, 2018 5:36 pm, פארראכטן געווארן 1 מאל.
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
נתנאל מינצבערג
שר חמש מאות
תגובות: 538
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג מאי 19, 2017 8:32 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נתנאל מינצבערג »

איינס האט געשריבן: אויב ס'איז אונטערסאנט פארן עולם

עס איז א ברייטע נושא און זייער אינטערעסאנט פאר ווער ס'האט ליב סייענטס און פאר ווער ס'האט ליב צו ווערן סאפרייזט אז ער ווייסט גארנישט וועגן זיך און זיין ארום.


אריינגעסיינט צו בעטן ביטע
שלום בית איז א טעאריע
אוועטער קרעדיט @גארנישט מיט נישט ריסייז קרעדיט @אויפגעפרישט
אוועטאר
אויפגעפרישט
שר האלף
תגובות: 1897
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג יולי 18, 2016 8:24 pm
לאקאציע: שטורעם אין גלעזל וואסער

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אויפגעפרישט »

נו שרייב
לשנה הבאה בירושלים
לשנה טובה תכתב ותחתם לאלתר לחיים טובים ולשלום
אוועטאר
אהרן הלוי
שר האלף
תגובות: 1499
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג פעברואר 18, 2018 1:42 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך אהרן הלוי »

מיר זענען גרייט צו הערן
צוויי אפציעס זענען פארהאן פאר דער טיפע "דורות" שאלה:
1. טיפע אהבה; 2. טיפע חכמה.
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

ס'איז אביסל שווער צו כאפן פון וואו אנצוהייבן, וויבאלד דער נושא האט אין זיך אסאך סאב-נושאים, און אסאך אינפארמעישן וואס מדארף וויסן און מקדים זיין פון פארדעם.

סא, לאמיר אנהייבן פון דעם פאלגנדן מעסעדזש וואס חברינו האט געברענגט אין א צוויטן אשכול.
יעקב פריינד האט געשריבן:נאכן זיין אין ספעיס 6 חדשים זענען אסטראנאטן 0007. סעקונדעס אינגער ווי מענטשן אויף די ערד.

פארשטייסטו דעם סטעיטמענט, אדער ס'איז א גאר מאדנע זאך פאר דיר?
קען עס דען זיין?
מאכט בכלל סענטס אזא זאך, אז ביי איינעם גייט די צייט שטאטער ווי ביים צווייטן?
און אפילו אויב יא, סוף כל סוף האט זיך דער צייט גערוקט 6 חדשים ביי ביידן, סא וואס מיינט אז ער איז געבליבן יונגער?
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
נתנאל מינצבערג
שר חמש מאות
תגובות: 538
זיך איינגעשריבן אום: פרייטאג מאי 19, 2017 8:32 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נתנאל מינצבערג »

איינס האט געשריבן:און אפילו אויב יא, סוף כל סוף האט זיך דער צייט גערוקט 6 חדשים ביי ביידן, סא וואס מיינט אז ער איז געבליבן יונגער?

דאס איז מיר אלץ שווער געווען
שלום בית איז א טעאריע
אוועטער קרעדיט @גארנישט מיט נישט ריסייז קרעדיט @אויפגעפרישט
אוועטאר
יעקב פריינד
שר ששת אלפים
תגובות: 6189
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג מארטש 07, 2017 8:46 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך יעקב פריינד »

נו מיר ווארטען מיט שפאנונג מיר איז עס אויך אינטערעסאנט געווען בשעת'ן שרייבן
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

באקומען אין אישי א לינק
viewtopic.php?f=3&t=25211
איך האב נישט קיין צייט עס איבערצוליינען, אבער איך האב געגעבן א בליק.

אדרבה לאמיר זעהן צו דאס שטומט יא.

אי"ה איך וועל מיר מאכן צייט, איך האף זונטאג אנצוהייבן.
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

במקום הקדמה


אנשטאט מאריך צו זיין מיט הקדמות וועל איך פשוט לינקן צו א ארטיקל וואס האט שוין אנגעכאפט די נושא אופן שפיץ גאפל. ס'גוט צו געבן א קוק איבער די אלע נושאים וואס מיר וועלן רעדן, בעזהשי"ת. און אויב פארשטייסטו נישט וואס ער רעדט דארט, נעם עס נישט צו הערנסט, אונז זענען מיר אלע אין זעלבן פעקל.

פאר איך הייב אן וויל איך נאר מודיע זיין, איך האב נישט געלערנט די נושא פון א טיטשער אדער פון א מלמד, איך קען דעם נושא פון נישטערן איבער דעם, און דערפאר נעמט נישט מיינע ווערטער כמקובלים מאיינשטיין, אדרבה אויב פארשטייט איר אדער ווייסט איר אנדערש זייט זיך מכבד און יאירו מקלד"ך.

מצד שני זענען מיר דא צו פארשטיין דעם נושא, און נישט צו גלייבן, און דערפאר צו זאגן אז 'יענער און יענער טענה'עט אנדערש' איז נישט די קלוגסטע טענה.
....וילכו ....ויסעו, ס'איז אבער א לאנגע וועג, גארטלט זיך אן, ובשם השם נעשה ונצליח!


אופּס.. כמעט פארגעסן. נאך איין זאך, איך געדענק אז ווען איך האב אנגעהויבן די נושא, בין איך צופּלאצט געווארן פון אלע "הויכע" ווערטער. ס'האט מיר דערמאנט פון ווען איך בין אנגעקומען אין ישיבה און די "גרויסע קעפ" האבן געשאסן חנ"נ'ס מיט נ"ט בר נ"ט'ס, און איך האב געשטאנען און געקוקט ווי א 'עני אין בין אדם'. סא, איך גיי זייער שטארק פראבירן זיך האלטן צו מסביר זיין זייער קלאר יעדע זאך, אויב פארפאר איך, ביטע לייגט ארויס א סיין Slow Down!.


[align=center]פרק א' - צייט מעסט מען מיט א זייגער
[/align]

געווענליך קוקן מיר אן צייט [זמן] ווי א זאך וואס איז קבוע ועומד (=והולך), מ'קען עס נישט פאשנעלערן אדער פאשטאטערן. אבער ווען מיר זאלן נעמען די מושג פון זמן און מיר וועלן אריין קוקן אין דעם, וועט זיך אוועק שטעלן גאר א אנדער בילד.

צו וויסן וויפל די צייט רוקט זיך נוצן מיר א זייגער. דהיינו: די צייט פון ווען דער ווייזער האט געקלאפט אויף נאמבער 1 ביז ער האט געקלאפט אויף נומבער 2, און דאס רופן מיר אן סעקנד. ווען ס'גייט אריבער אזוי פיל צייט וואס ס'געדויערט פארן ווייזער צו גיין זעכציג מאל א סעקנד, איז ער א שעה. און אזוי ווייטער.

דער אמת איז אז מ'מוז נישט נוצן קיין זייגער צו מעסטן צייט, מ'קען נוצן יעדע זאך וואס טוישט זיין פלאץ אויף א קביעות'דיגן אופן. דהיינו יעדע זאך וואס טוישט זיך פון איין מצב צום צווייטן, און ער טוט עס אייביג אין די זעלבע צייט אפשניט, קען מען איהם נוצן צו רעכענען צייט.

מ'קען נוצן א זייגער, וואס ארבעט אויף בעטטעריס און האלט עס און קאנטראל ער זאל זיך אייביג רוקן מיטן זעלבן צייט אפשניט צווישן איין גאנג און צווייטן.
מ'קען נוצן די זוהן אדער די לבנה אלץ זייגער, וויבאלד זיי רוקן זיך די גאנצע צייט אופן זעלבן ספיד. אבער מיר וועלן מוזן נוצן נאך א זאך וואס זאל אונז אן ווייזן דעם צייט אפשניט, אז אונז זאלן זעהן אז ס'רוקט זיך טאקע די גאנצע צייט אופן זעלבן ספיד. אויב איינער האט גאר א שנעלן קאפ וועט ער דאס קענען טוען מיט זיין מח, דורכ'ן שטיין און קוקן א גאנצע צייט אויף די זוהן און די לבנה און דורך דעם רעכנען וויפל צייט ס'איז אריבער. אדער נוצט מען די פארקערטע, א דומם מוחלט וואס רירט זיך נישט, און מ'שטעלט עס אוועק אז די זוהן זאל ווארפן א שאטן, און מ'וועט צייכענען סימנים אויף דער ערד, און אזוי וועלן מיר זעהן וויפל צייט ס'איז אריבער.
אפילו די אייגענע פינגער קען מען ניצן פאר א זייגער, שאקל דיין פינעגער ארויף און אראפ און מאך אפ אז די צייט וואס עס נעמט פארן פינגער צו גיין ארויף און אראפ דאס איז א סעקנד, און מיר האבן א פערטיגן זייגער.
אזוי אויך אויב א מענטש גייט אויף א לאנגע ראוד אויף א קביעות'דיגן שנעלקייט, קענען מיר מעסטן די צייט מיט זיין גיין. דהיינו אויב ער גייט אויף א שנעלקייט פון א פיס פער סעקנד (וועלכע סעקנד?), קענען מיר רעכענען צייט דורך קוקן ווי ווייט ער איז געגאנגען. אויב איז ער אריבער 15 פיס ווייסן מיר אז ס'איז אריבער 15 סעקנדס.

און לאו דוקא זאכן וואס רוקן זיך, די זעלבע איז מיט א זאך וואס דאפלט זיך זיין גרויס, אדער צומט זיך איין, הצד השוה אז ס'דארף זיין א זאך וואס איז משנה מצב במהירות קבועה און חזר'ט זיך איבער נאכאמאל און נאכאמאל. אייניג, וועלן אבער זיין אלע זייגערס, אז אלע וועלן מעסטן די צייט דורך א זאך וואס טוישט זיין פאזישן פון איין פלאץ צום צווייטן אויף א קביעות'דיגן שנעלקייט.

וואס מיר זעהן פון דעם אלעם איז אז צו מעסטן צייט מוזן מיר האבן מאסן פון ווייטקייט. ווייל אויב האבן מיר נישט קיין מאסן אויף די ווייטקייט פון איין פלאץ צום צווייטן, לגבי וואס וועלן מיר רעכענען דעם אבדזשעקט וואס גייט פון איין ארט צום צווייטן.
דאס הייסט אז צו מעסטן צייט מוזן מיר קענען מעסטן פלאץ [מרחב/ספעיס].

[פאר מ'גייט ווייטער דארף מען קלאר מאכן א נקודה.
פלאץ טייטשט אפ צוויי וועטער און לשה"ק, און להבדיל אין ענגליש. אין לשון הקודש איז דא מקום און מרחב, מקום באציהט זיך צו א פיזישן פלאץ, און מרחב צייכענט אפ די ווייטקייט צווישן איין מקום און דעם צווייטן מקום. אזוי אויך אין ענגליש, Place איז א פיזישן פלאץ, אין די צייט וואס Space צייכענט אפ די ווייטקייט וואס איז דא צווישן איין Place מיטן צווייטן Place].


פרק ב' - פלאץ [מרחב/ספעיס]

ווען מיר גייען פון איין פלאץ צום צווייטן מעסטן מיר מיט מאסן וואס זענען אפגעמאכט פון פארדעם, אין ארץ ישראל און אין יוראפ נוצט מען: מ"מ, ס"מ און מטר. און אין אמריקע וועט מען נוצן די אלטע וועג פון: אינטש, פיס, מייל און יארד.

מיטן ערשטן בליק איז פלאץ א אבסעלוטלי א זאך, א אינטש איז אייביג די לענג פון א אינטש, און א סנטימטר איז אייביג די לענג פון א סנטימטר.

ביז אהער איז געווען די חידושים פונעם שיעור יעצט לאמיר גיין צו די פשוט'ערע זאכן ;).

אויב פרעגט מען מיר "ווי לאנג איז א פיס?", וועל איך מוזן אנווייזן צוויי פוינטס. איך וועל ווייזן מיט מיין רעכטע האנט אויף איין פוינט צו ווייזן פון וואו, און דערנאך מיט מיין לינקע האנט אויף א צווייטן פוינט ביז וואו.

דאס איז אלעס גוט ווען סיי דער ווייזער און סיי דער וואס מעסט זענען אויפן זעלבן מצב, אדער ביידע שטייען אדער ביידע רוקן זיך. וואס וועט אבער געשעהן אויב ראובן...

אוי!.. נאר נישט ראובן און שמעון!, שיעורים האב איך געהאט גענוג אין ישיבה.
גערעכט!, לאמיר אפלאזן ראובן און שמעון (מיר וועלן שפעטער צוריק קומען צו זיי). לאמיר נעמען נאר ראובן וואס לעבט אין היינטיגע וועלט, און פון קבר וועלן מיר ארויסשלעפן א יחצאל וואס האט געלעבט פיר פינעף טויזנט יאהר צוריק (שוין א מחיה מתים אויך!).

יחצאל האט געלעבט אין מצרים און ער ווייסט נישט וואס א פיס (די מאס) איז, און אזוי אויך ווייסט ער נישט צו זאגן וואס א סעקנד איז, ער האט קיין זייגער קיינמאל געזהען. שטייט ער אויף פון קבר, שאקלט זיך אפ פון די ערד און ווערים וואס זענען געקראכן אויף איהם, און וואקט אריין אין וויליאמסבורג, טרעפט ער אן א רייע מענטשן וואס שטייען אין די ליין ארויף צו גיין אויף א באס וואס פארט קיין (פיל אריין______), ער גייט צו צו ראובן און פרעגט איהם אן:

"אפשר קענסטו מיר העלפן? איך בין נישט פון היינט, און איך דארף דרינג וויסן ווי לאנג איז די מאס פון א פיס?".

ראובן וויל איהם גערן העלפן, אבער דער באס דרייווער יאגט איהם צו ער זאל ארויף גיין, און לאזן די אנדערע וואס שטייען אונטער איהם זאלן אויך קענען אניאגן דעם באס.
"גיי ביים פענסטער און ווייז מיר פון דארט" שרייט איהם נאך יחצאל.

נתמזל מזלם און די באס האט געהאט פענסטערס וואס זענען ברייט פונקטליך א פיס.

ראובן גייט צו צום פענסטער און ווייזט פאר יחצאל: "א פיס איז פון דא (און ווייזט איהם וואו די פענסטער פאנגט זיך אן), ביז דא (און וויזט איהם אן וואו די פענסטער ענדיגט זיך)".
יחצאל נעמט א האלץ מיט א פעדער, שטעלט זיך גראד אונטערן פענסטער און צייכנט אן, איין פינטל וואו ראובן האט געוויזן די אנהייב און די צווייטע פינטל דארט ווי ער האט געוויזן צום לעצטן.

יעצט האט יחצאל א האלץ וואס איז אנגעצייכנט גענוי וויפיל איז די לענג פון א פיס. זיין מאס פון א פיס און ראובן'ס מאס פון א פיס זענען אייניג און זענען די זעלבע לענג. יעצט קען ער רואיג זיך צוריק גיין אין קבר.

וואס וועט אבער געשעהן אויב אינצווישן, פון ווען ראובן האט אנגעוויזן די ערשטע פוינט ביז ער האט אנגעיאגט צו אנוייזן פאר יחצאל די צווייטע, האט דער באס געמאכט א ויסעו?
יחצאל שטייט אונטן און צייכנט, די ערשטע וואו ראובן האט געוויזן די ערשטע פוינט, און די צווייטע וואו ראובן האט געוויזן די צווייטע. אויב דער באס איז געפארן א פיס ווייט, וועט די ווייטקייט צווישן ביידע פוינטס זיין נישט איין פיס, נאר צוויי פיס.

אופס, איך האב זיך פאלוירן....

סא, לאמיר דאס ממחיש זיין.

2.gif
2.gif (447.71 KiB) געזען 7738 מאל

דא קען מען זעהן ווי פוינט #1 קומט ארויף, אנצווישן הייבט אן דער פוינטער צו זיך רוקן, אבער דאס איז נישט משפיע אויף דעם וואו פוינט #1 איז געוויזן געווארן (ביחס צו דער וואס שטייט אונטן).

אין אנדערע ווערטער יחצאל רעכנט א פיס פון וואו ראובן'ס האנט איז געווען ווען ער האט געוויזן די ערשטע מאל, ביז וואו ראובן'ס האנט איז געווען ווען ער האט געוויזן די צווייטע מאל. די אמת איז אבער אז די מאס פון א פיס האט גארנישט צו טוען מיט ראובן'ס הענט, די מאס פון א פיס איז וויפל ס'איז דא פון אנהייב די פענסטער ביז די ענד פון די פענסטער.

לכאורה וואס מיר דארפן טוען איז צוגיין צו יחצאל און איהם זאגן אז די פיס רעכנט מען נישט די מרחק וואס איז צווישן ראובן'ס הענט, נאר די מרחק וואס איז צווישן די פענסטערס.
יחצאל הייבט אן צו לויפן ביז נעקסטע סטאנציע, ער לויפט און לויפט, און... ער האט עס געמאכט, די באס שטייט נאך דארט. ער דריידט איבער דעם האלץ און הייבט אן פון א'. ער שטעלט זיך אונטערן פענסטער און צייכנט אן איין פינטל דארט וואו די פענסטער הייבט זיך אן (ראובן איז שוין נישט דארט, ער כאפט שוין א דרימל), און אזוי ווי ער וויל אנצייכענען דעם ענד פון פענסטער הייבט אן דער באס צו פארן (אזא מזל איז דא נאר אין מצרים). יחצאל קוקט גוט און צייכנט אפ דארט וואו די פענסטער ענדיגט זיך.

און דא זענען מיר צוריק צו אויבן די ווייטקייט צווישן איין פוינט מיט די צווייטע וועט זיין צוויי פיס און נישט איין פיס. יחצאל צייכנט זיינע פוינטס נישט קעגן ראובן'ס הענט און נישט קעגן די אנהייב און ענד פונעם פענסטער. יחצאל'ס צייכנט אן די ערשטע פוינט דארט וואו דער פענסטער האט זיך אנגעהויבן וואו דער באס איז פריער געשטאנען, און די צווייטע צייכנט ער דארט וואו דער פענסטער ענדיגט זיך דארט וואו די באס שטייט יעצט.

דאס איז זייער קלאר ארויס געברענט וואס מיינט ספעיס איז רעלעטיוו/יחסי. רעלעטיוו צו ראובן איז דא פון אנפאנג די פענסטער ביז די ענדע פון פענסטער א ווייטקייט פון 1 פיס, און רעלעטיוו צו יחצאל איז דא פון אנפאנג די פענסטער ביז די ענדע פון פענסטער א ווייטקייט פון..... 1 פיס!. יא, פרעג יחצאל וועט ער דיר אזוי זאגן.

סא, יעצט זיען מיר שוין איינמאל אז ספעיס איז רעלעטיוו, ביחס צו ראובן איז די לענג פון א פיס נאר 1 פיס, און ביחס צו יחצאל איז די לענג פון א פיס, צוו.., אופס! אויך נאר איין פיס...
וואס גייט דא פאר???

אויב ביסטו צומישט איז א גוטע סימן. ס'מיינט אז דו האסט א געזונטע מח. דאס געשעהט ווען מ'דארף מגדיר זיין זאכן רעלעטיוו צו צוויי מצבים, איינס וואס שטייט און דער צווייטער וואס רוקט זיך.

ווי אזוי קען מען אבער אנצייגן דער חילוק צווישן ראובן מיט יחצאל?, האב איך א פשוט'ע וועג: אונז ווייסן מיר אז א פיס נעמט צו גיין 1 סעקנד. סא ווען מ'וויל אנווייזן וואו כאפט די חילוק צווישן ראובן און יחצאל, זאגט מען אזוי:
"ראובן'ס פיס דויערט צו גיין 1 סעקנד, און יחצאל'ס פיס געדויערט צו גיין 2 סעקנדס".

הערט זיך גוט, אבער גארנישט אזוי פשוט.

יחצאל סאטפט נישט ביי די מאסן פון ווייטקייט, ער האט געכאפט דעם אפעטיט צו סייענס (פאר זיין לעוול..), און ער גייט ווייטער. ער דארף וויסן וויפל צייט איז א סעקנד. מאכט ער דעם חשבון און קומט צו די מסקנה וואס מיר האבן אנגעהויבן: "צייט מעסט מען מיט פלאץ".

סא, יחצאל ווייסט אז צייט מעסט מען מיט פלאץ, אויב ווייסן מיר אז די צייט וואס דויערט צו גיין א פיס איז א סעקנד, האט ער א פשוט'ע וועג. ער גייט אריין אין א געשעפט און קויפט א טיימער. ער שטעלט אן און הייבט אן גיין.. דער טיימער צייכנט: איינס.. צוויי.. און סטאפ!, ער איז אנגעקומען צום צווייטן פוינט.
יעצט ווייסט יחצאל אז א סעקנד איז די צייט וואס נעמט פארן טיימער צו שרייבן צוויי נאמבערס.

און דא קומען מיר צוריק צום פראבלעם וואס מיר האבן געהאט ביים מגדיר זיין די חילוק צווישן יחצאל'ס פיס און ראובן'ס פיס. ווייל כדי אנצו-ווייזן דער חילוק צווישן יחצאל און ראובן גייען מיר זאגן אזוי:
"ראובן'ס סעקנד איז נאר 1 סעקנד, אבער יחצאל'ס סעקנד איז.. 1 סעקנד".

מיר קענען ניטאמאל אנכאפן דעם זמן צו מאכן דעם חילוק, ווייל:
יחצאל'ס סעקנד איז די צייט וואס געדויערט צו גיין 1 פיס, אבער ראובן'ס סעקנד איז די צייט וואס געדויערט צו גיין נאר... 1 פיס.

דא קומט רעלעטיוו און מאכט קלאר זאכן.
מיר האבן דא:
1. ראובן-פיס, און מיר וועלן עס אנצייכענען ר-פיס,
2. יחצאל-פיס, און מיר וועלן עס אנצייכענען י-פיס,
3. ראובן-סעקנד, און מיר וועלן עס אנצייכענען ר-סעקנד,
4. יחצאל-סעקנד, און מיר וועלן עס אנצייכענען י-סעקנד,

סא, געגיינעגן:
רעלעטיוו צו ראובן געדויערט א פיס 1 סעקנד, און און א י-פיס 2 סעקנדס. און רעלעטיוו צו יחצאל געדויערט א פיס 1 סעקנד, און ר-פיס א האלבע סעקנד.
און די זעלבע מיט די סעקנד.
רעלעטיוו צו ראובן איז א סעקנד די צייט וואס געדויערט צו גיין 1 פיס, און א י-סעקנד איז די צייט וואס געדויערט צו גיין 2 פיס.
און רעלעטיוו צו יחצאל איז א סעקנד די צייט וואס געדויערט צו גיין 1 פיס, און א ר-סעקנד איז די צייט וואס געדויערט צו גיין א האלבע פיס.

ס'איז אביסל קאנפיוסינג, אבער נאך דריי מאל איבערגיין ווערט עס קלארער (צוריק געווארן א מגיד שיעור...). מ'דארף נאר האלטן קאפ ווער ס'רעדט, ווייל יחצאל איז זיכער אז זיינס איז די ריכטיגע וועג, בעוד וואס ראובן - און אונז צוזאמען מיט איהם - וועלן טענה'ען אז יחצאל האט פשוט נישט גערעכנט.

למעשה ווער איז גערעכט?

די ענטפער איז אז ביידע! יא, ביידע זענען גערעכט, רעלעטיוו צו וואו זיי זענען. אבער דאס וועט מען שוין ממשיך זיין נעקסט טיים.

צום ענד איז גוט צו צוברענגען וואס איינער האט אמאל מגדיר געווען וואס האט איינשטיין אויסגעטאראפן, האט ער געזאגט אזוי: איינשטיין האט מגלה געווען פאר די וועלט אז צייט מעסט מען מיט א זייגער! (אויב האסטו נישט געכאפט, קָאנסטו אנהייבן דעם ארטיקל פון אנהייב..)
לעצט פארראכטן דורך איינס אום פרייטאג יוני 29, 2018 12:48 pm, פארראכטן געווארן 9 מאל.
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
האסט נייעס
שר האלף
תגובות: 1099
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך מארטש 30, 2016 11:43 am
לאקאציע: דא... אויב זעהסטו נישט, קוק גוט..

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך האסט נייעס »

קוק אויס גוט ;l;p-
איך וועל דארפן נעמען די פאר מינוט עס גרינדליך דוריך צו ליינען
אוועטאר
בדרך אפשר
שר ששת אלפים
תגובות: 6300
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג סעפטעמבער 07, 2015 8:20 pm
לאקאציע: על חוט מתוח

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בדרך אפשר »

פרינטער פרינט
ייש״כ
נישט געדאווענט נישט געלערנט נאר דעם בורא עולם נישט דערצערענט,
יא געשלאפען יא געגעסן אבי פון בורא עולם נישט פארגעסן.
סתם
שר מאה
תגובות: 110
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג סעפטעמבער 28, 2014 5:10 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך סתם »

קודם א גרויסן שכוח
יעצט 2 הגהות
די שרייבסט אז מען קען נאר רעכענען צייט מיט א שינו מקום דהיינו ווען א זאך רוקט זיך אדער טוישט די סייז, למעשה קען מען רעכענען צייט לאו דוקא מיט א טויש און מקום נאר אויך מיט עני אנדערע טויש ווי למשל א באשטימטע צייט וואס עס נעמט די קאליר זאל זיך טוישן און קורצן מען קען רעכענען צייט מיט סיי וועלעכע טויש און מציאות.

די מעשה פון יחצאל און ראובן זענען ביידע מסכים אז א חפץ פון איין פיס (ראובןס פיס) פיט אריין און די זעלבע מאס פלאץ, זיי קריגן זיך נאר און די נאמען פון די מאס צו דאס איז א פוס אדער א האלבע פיס
די זעלבע מיטן זייגער זענען זיי נאר מחולק אויפן נאמען פונעם צייט נישט אויפן עצם צייט וואו לאנג א זאך נעמט.
לויט איינשטיין איז עצם זמן און עצם מקום רעללעטיוו
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

סתם האט געשריבן:קודם א גרויסן שכוח
יעצט 2 הגהות
די שרייבסט אז מען קען נאר רעכענען צייט מיט א שינו מקום דהיינו ווען א זאך רוקט זיך אדער טוישט די סייז, למעשה קען מען רעכענען צייט לאו דוקא מיט א טויש און מקום נאר אויך מיט עני אנדערע טויש ווי למשל א באשטימטע צייט וואס עס נעמט די קאליר זאל זיך טוישן און קורצן מען קען רעכענען צייט מיט סיי וועלעכע טויש און מציאות.

די מעשה פון יחצאל און ראובן זענען ביידע מסכים אז א חפץ פון איין פיס (ראובןס פיס) פיט אריין און די זעלבע מאס פלאץ, זיי קריגן זיך נאר און די נאמען פון די מאס צו דאס איז א פוס אדער א האלבע פיס
די זעלבע מיטן זייגער זענען זיי נאר מחולק אויפן נאמען פונעם צייט נישט אויפן עצם צייט וואו לאנג א זאך נעמט.
לויט איינשטיין איז עצם זמן און עצם מקום רעללעטיוו

די ערשטע נקודה האב איך טאקע אזוי געשריבן,

די צווייטע נקודה איז אמת לאמיתו און אין דעם וועל איך מרחיב זיין נעקסטע שיעור
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

איך האב איבערגעלייגט דעם ארטיקל (געפיקסט ספעלינג מאסטעיקס)

___

יישר שטאלצע יוד פארן פיקסן
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

בדרך אפשר האט געשריבן:פרינטער פרינט
ייש״כ
אטעטשמענטס
תורת היחסות פרק א ב.pdf
(51.12 KiB) געווארן דאונלאודעד 306 מאל
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
סתם
שר מאה
תגובות: 110
זיך איינגעשריבן אום: זונטאג סעפטעמבער 28, 2014 5:10 pm

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך סתם »

ערשטע נקודה גייט ארויף אויך די ווערטער

"וואס מיר זעהן פון דעם אלעם איז אז צו מעסטן צייט מוזן מיר האבן מאסן פון ווייטקייט. ווייל אויב האבן מיר נישט קיין מאסן אויף די ווייטקייט פון איין פלאץ צום צווייטן, לגבי וואס וועלן מיר רעכענען דעם אבדזשעקט וואס גייט פון איין ארט צום צווייטן.
דאס הייסט אז צו מעסטן צייט מוזן מיר קענען מעסטן פלאץ [מרחב/ספעיס]."
אויף דעם האב איך געשריבן אז לאו דוקא, מען דארף נישט האבן שינו מקום צו רעכענען שינו זמן מען קען אויך נוצן שינו מראה וכדומה

די צווייטע נקודה אז זיי קריגן זיך נאר און שינו השם ווארט איך טאקע צו ליינען דיינע קלארע הסבירים
און נאכאמאל שכוח.
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

סתם האט געשריבן:ערשטע נקודה גייט ארויף אויך די ווערטער

"וואס מיר זעהן פון דעם אלעם איז אז צו מעסטן צייט מוזן מיר האבן מאסן פון ווייטקייט. ווייל אויב האבן מיר נישט קיין מאסן אויף די ווייטקייט פון איין פלאץ צום צווייטן, לגבי וואס וועלן מיר רעכענען דעם אבדזשעקט וואס גייט פון איין ארט צום צווייטן.
דאס הייסט אז צו מעסטן צייט מוזן מיר קענען מעסטן פלאץ [מרחב/ספעיס]."
אויף דעם האב איך געשריבן אז לאו דוקא, מען דארף נישט האבן שינו מקום צו רעכענען שינו זמן מען קען אויך נוצן שינו מראה וכדומה.

גערעכט איך האב געשריבן צווי מאל זעהט אויס אז המוסיף גורע
טאקע נאר ווי איך האב געשריבן די ערשטע מאל
מ'מוז האבן א שינוי מצב במהירות קבועה
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

סתם האט געשריבן:די צווייטע נקודה אז זיי קריגן זיך נאר און שינו השם ווארט איך טאקע צו ליינען דיינע קלארע הסבירים.

אי"ה נעקסטע וואך

אבער פאר יצעט בקיצור איז אז דאס איז טאקע איינשטיין'ס טעריע אז צייט און פלאץ זענען נישט קיין מציאות זיי זענען נאר דער שם, נאר די וועג ווי אזוי מ'רעכנט זיי.
און דאס איז געווען די לעצטע שטיקל פון מיין ארטיקל
"צייט מעסט מען מיט א זייגער"
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
א נייער
שר האלפיים
תגובות: 2073
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג דעצעמבער 18, 2017 4:05 pm
לאקאציע: ניי מאשין

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך א נייער »

איינס פארוואס ביסטו טאקע נישט געווארן א מגיד שיעור
;l;p-
זייער גוט זיי ממשיך
איך ווייס נישט וואס
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

איך בין א מגיד שיעור,
נאר ווי איינשטיין האט שוין געפראווט: "עוורי טינג איז רעליטיוו" אדער אויף ידיש "הכל יחסי".

האב איך אמאל געהערט פון א כתה א מלמד אז ער איז מגיד שיעור פאר ישיבה גדולה בחורים.. ווען זיי זענען דריי יאהר אלט.
יעדע זאך ווענדט זיך ווי אזוי מקוקט אן

סא, איך בין א מגיד שיעור פאר מיין בחור, ווען ער איז דריי יאהר אלט, אין דערהיים...
לעצט פארראכטן דורך איינס אום פרייטאג יוני 29, 2018 12:39 pm, פארראכטן געווארן 1 מאל.
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
א נייער
שר האלפיים
תגובות: 2073
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג דעצעמבער 18, 2017 4:05 pm
לאקאציע: ניי מאשין

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך א נייער »

אבער דו רעדסט דאך דא ישיבה גדולה זאכן
פארוואס ביסטו בייי די קליינע גיי צו די גרויסע
איך ווייס נישט וואס
אוועטאר
בדרך אפשר
שר ששת אלפים
תגובות: 6300
זיך איינגעשריבן אום: מאנטאג סעפטעמבער 07, 2015 8:20 pm
לאקאציע: על חוט מתוח

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך בדרך אפשר »

איינס האט געשריבן:
בדרך אפשר האט געשריבן:פרינטער פרינט
ייש״כ

יישר כח
נישט געדאווענט נישט געלערנט נאר דעם בורא עולם נישט דערצערענט,
יא געשלאפען יא געגעסן אבי פון בורא עולם נישט פארגעסן.
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

א נייער האט געשריבן:אבער דו רעדסט דאך דא ישיבה גדולה זאכן
פארוואס ביסטו בייי די קליינע גיי צו די גרויסע


אה, איך האב שוין געשריבן ביים אנהייב אז אין די זאכן בין איך א עני אין בני אדם

__

עני וועי לאמיר זיך האלטן צום נושא
לעצט פארראכטן דורך איינס אום פרייטאג יוני 29, 2018 12:38 pm, פארראכטן געווארן 1 מאל.
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
אוועטאר
נאך פונדערהיים
שר האלפיים
תגובות: 2928
זיך איינגעשריבן אום: מיטוואך מאי 02, 2018 10:59 am

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך נאך פונדערהיים »

wow just started to read, really amazing job!

!keep on going
מילא ווען די קומסט מיט א סברא, שוין, וואס איז שייך זיך צו דינגען... אבער אז די קומסט מיט א פאקט, איז וואס? איך האלט אז די פאקט איז אנדערש!
אוועטאר
איינס
שר עשרת אלפים
תגובות: 18800
זיך איינגעשריבן אום: דינסטאג סעפטעמבער 26, 2017 9:16 am
פארבינד זיך:

  • ציטיר
  • צו לייגן א דאנק דארפט איר זיין אריינגעלאגט

תגובה דורך איינס »

איינס האט געשריבן:
סתם האט געשריבן:ערשטע נקודה גייט ארויף אויך די ווערטער "וואס מיר זעהן פון דעם אלעם איז אז צו מעסטן צייט מוזן מיר האבן מאסן פון ווייטקייט. ווייל אויב האבן מיר נישט קיין מאסן אויף די ווייטקייט פון איין פלאץ צום צווייטן, לגבי וואס וועלן מיר רעכענען דעם אבדזשעקט וואס גייט פון איין ארט צום צווייטן.
דאס הייסט אז צו מעסטן צייט מוזן מיר קענען מעסטן פלאץ [מרחב/ספעיס]."
אויף דעם האב איך געשריבן אז לאו דוקא, מען דארף נישט האבן שינו מקום צו רעכענען שינו זמן מען קען אויך נוצן שינו מראה וכדומה.

גערעכט איך האב געשריבן צווי מאל זעהט אויס אז המוסיף גורע. טאקע נאר ווי איך האב געשריבן די ערשטע מאל, מ'מוז האבן א שינוי מצב במהירות קבועה

נאכן נישט שלאפן שבת (נישט וואוסנדיג וואו צו לייגן מיין בארד), בין איך אביסל קלארער געווארן.

מיר דארפן אפטיילן מעסטן צייט פון קובע זיין די מאס פון צייט.

מעסטן צייט קען מען טאקע טוען מיט יעדער זאך וואס טוישט זיך אויפ'ן זעלבן שנעלקייט. צו ס'איז א זאך וואס טשעינדזשט פעזישנס, צו ס'איז א זאך וואס טשעינדזש קאלערס, אדער א זאך וואס צינדט זיך אן און לעשט זיך אויס. כל זמן די שינוי איז אויפ'ן זעלבן ספיד קענען מיר מעסטן מיט איהם די צייט.

די שאלה איז ווי אזוי ווייסן מיר אז די צייט אפשניט צווישן יעדע טויש איז טאקע די זעלבע לאנג, אפשר טוישט ער זיין שנעלקייט צווישן יעדע טשעינדזש?

לאמיר נעמען טאקע די דוגמא וואס דו האסט געברענגט: א לייט וואס טוישט זיין קאליר פון רויט צו גרין וחוזר חלילה. די עצם זאך אז ער טוישט זיך דערציילט אונז נאכנישט אז ער טוהט עס אויף א קביעות'דיגן שנעלקייט, ס'קען זיין אז צווישן די ערשטע טויש איז דא דאפעלט צייט פון צווישן די צווייטע טויש.

די איינציגסטע וועג צו פעסשטעלן זיין שנעלקייט וועט זיין דורך א זאך וואס טוישט זיין פעזישן פון איין מקום צום צווייטן. דאס קען זיין א זייגער וואס איז שוין אנגעשטעלט פון פארדעם, און מיר וועלן זעהן אז צווישן יעדע טויש גייט דער זייגער 1 סעקנד. אדער וועט עס זיין אונזער געפיהל וואס וועט אונז דאס דערציילן, אבער וואס מ'דארף וויסן אז געפיהל שטאמט אויך פון א זאך וואס שטעינדזשט פעזישן, דהיינו פון וואו ווייסן מיר אז די טשעינדזשעס זענען אייניג אדער נישט?, אונזער הארץ דערציילט אונז אז צווישן ערשטער טויש האט ער געקלאפט 1 מאל, און צווישן צווייטן טויש 2 מאל.

פון דעם זעהן מיר אז טאקע צו מעסטן צייט קענען מיר ניצן יעדע משתנה, אבער דאס קענען מיר טוהן נאר נאך דעם וואס מיר האבן שוין קובע געווען צייט. און קובע זיין די מאס פון צייט קען מען "נאר" דורך שינוי מקום.

און לאמיר עס ממחיש זיין

דא האבן מיר צוויי באליס, די ערשטע טוישט קאלערס מיטן זעלבן צייט אפשניט צווישן די רויט און גרין. און די צווייטע איז נישט די גאנצע צייט אופן זעלבן צייט אפשניט.
די אויגן דערציילן אונז נישט וויפל צייט ס'איז דא צווישן איין טויש און די צווייטע, די איינציגסטע זאך וואס די אויגן דערציילן איז אז דא טישן זיך קאלערס.
כדי צו מעסטן די צייט אפשניט מוזן מיר נוצן די מח און הארץ אדער א זאך וואס טוישט פעזישן.
אטעטשמענטס
2.gif
2.gif (165.07 KiB) געזען 7537 מאל
1.gif
1.gif (160.57 KiB) געזען 7537 מאל
לעצט פארראכטן דורך איינס אום זונטאג יולי 01, 2018 5:00 pm, פארראכטן געווארן 2 מאל.
אחד היה אברהם - שעבד את ה' רק על ידי שהיה אחד, שחשב בדעתו שהוא רק יחידי בעולם ולא הסתכל כלל על בני העולם!
שרייב תגובה

צוריק צו “ידיעות און וויסנשאפט”