תורת היחסות - רעלעטיוו טעאריע

[רואיג!]

קודם כל, ש'כח איינס. (דו האסט אליין געמאכט די בילדער?)

דו האסט גערעדט פון 3 אידן, אבער איך מיין אונז זאלן נאר רעדן פון 2, ראובן שטייט אויף דער ערד, און שמעון איז אין די קאר. (דו האסט טאקע שיין מסביר געווען פון לוי וואס גייט אויף די קאר אליין, אבער לעטס קיעפ איט סימפל). אויך וועל איך נוצן מזרח און מערב, כאטש עס איז נישט שייך ווען מען רעדט פון דעם, פשוט צו מאכן גרינגער צו רעדן.

איז לאמיר אנהויבן מיט די בילדער, די ערשטע 3 בילדער ווייזן די זעלבע מעשה פון אן אנדערע פערספקעטיוו. די לעצטע צוויי בילדער ווייזן 2 מעשיות (באלל און שטראלן), נאר פון די פערספעקטיוו פון ראובן. סאו וואס וועט שמעון זען? ער וועט אויך זען די שטראלן גיין אויף 300 טויזנט ק״מ א סעקונדע. (איך גלייב אז דו פארשטייסט דאס, איך זאג עס נאר ווייל דאס איז ווי די פלא שטארצט ארויס).

יעצט צום שאטל, ראובן שטייט אין א שאטל, און ער זעט שמעון פונדערווייטנעס אין א צווייטע שאטל צו מזרח. ער זעט אז שמעון פארט מיט גאר א שנעלקייט צו אים, 150 טויזנט ק"מ א סעקונדע צו מערב. שמעון, שטייט רואיג אין זיין שאטל, ער האט ביזדערווייל נישט קיין שום סיבה צו טראכטן אז ער פארט, ער זעט ראובן קומט נענטער צו אים, ראובן פארט 150 טויזנט ק"מ א שעה צו מזרח.

שטייען זיי ביידע און ווארטן אויף די צווייטע, ענדליך קומט אן די רגע, זיי פארן זיך דורך איינער די צווייטע. ראובן טראכט, שמעון האט זיך נישט געקענט אפשטעלן? איך קען אים דאך פון ישיבה. און שמעון טראכט די זעלבע.

אבער ממש אין די רגע וואס זיי האבן זיך געטראפן, האט פאסירט א בליץ, באותו מקום, ובאותו זמן.

ראובן מעסט די שטראלן פארט אויף 300 טויזנט ק״מ א סעקונדע, און שמעון פארט אויף 150 טויזנט ק״מ א סעקונדע. מוז דאך זיין אז איין סעקונדע שפעטער איז שמעון 150 טויזנט ק״מ ווייט פון ראובן, און נאך 150 טויזנט ק״מ ווייטער איז די שטראל.

שמעון מעסט די זעלבע זאך, אבער ער קומט צום החלטה אז ראובן איז 150 טויזנט ק״מ ווייט פון אים, און נאך 150 טויזנט ק״מ ווייטער איז די שטראל.

די צוויי אידן האבן די בעסטע כלים, און אלעס וואס זיי מעסטן איז אמת. אבער וויאזוי קען דאס זיין, עס דאך ממש א סתירה?

איך מיין אז ביז דא זענען מיר אויף די זעלבע פעידזש (ביטע זאג מיר אויב נישט), אבער דו קומסטו אריין מיט עפעס א מהלך וואס געפעלט דיר נישט, און איך פארשטיי נישט. סאו לאמיר דיר פרעגן, קענסטו מיר מסביר זיין וואס עס פאסירט דא? נישט וואס דו האלטס אז איינשטיין האט געזאגט, און דו האסט א קשי' אויף דעם. נאר וויאזוי קען די סתירה ווערן פארענטפערט.

[איינס]

ראובן מעסט די שטראלן פארט אויף 300 טויזנט ק״מ א סעקונדע, און שמעון פארט אויף 150 טויזנט ק״מ א סעקונדע. מוז דאך זיין אז איין סעקונדע שפעטער איז שמעון 150 טויזנט ק״מ ווייט פון ראובן, און נאך 150 טויזנט ק״מ ווייטער איז די שטראל.

שמעון מעסט די זעלבע זאך, אבער ער קומט צום החלטה אז ראובן איז 150 טויזנט ק״מ ווייט פון אים, און נאך 150 טויזנט ק״מ ווייטער איז די שטראל.

ניין דא האסטו א טעות

לאמיר קלאר מאכן ראובן שטייט א גאנצע צייט אויף איין פלאץ.
שמעון איז דער וואס פארט.

ווען שמעון שטייט נעבן ראובן דעמאלטס געשעהט א בליץ און דער בליץ הייבט אן פארן צו מערב 300 טויזנט ק"מ פער סעקנד
שמעון איז ממשיך פארן צו מערב 150 ק"מ פער סעקנד.

נאך א סעקנד וועט זיין די בילד ווי פאלגנד:
ראובן שטייט אויף א פלאץ, 150 טויזנט ק"מ אפגערוקט פון איהם (צו מערב זייט) איז שמעון, נאך 150 טויזנט ק"מ - ד.ה 300 טויזנט פון ראובן - איז די שטראל.
דאס אז צווישן ראובן און שמעון איז דא די זעלבע ווייטקייט פון שמעון מיטן שטראל דאס זענען ביידע מודה. און דאס אז שמעון שטייט צווישן ראובן מיטן שטראל זענען אויך ביידע מודה.

די פראבלעם איז נאר ווען מוועט פרעגן "וויפל" פלאץ זיי זענען אפגערוקט.
שמעון האט געמאסטן דעם שטראל, און זיין מעסטער האט געזאגט אז די שטראל איז געפלויגן 300 טויזנט ק"מ פער סעקנד.
שמעון ווייזט דאך נישט אז ער רוקט זיך נענטער צום שטראל, און במילא וויבאלד סאיז אריבער א סעקנד וועט ער צוקומען צו דעם אז די ווייטקייט צווישן איהם מיטן שטראל איז 300 טויזנט ק"מ. און אויב זאל ער מעסטן וואו שטייט יעצט ראובן וועט ער דאך זעהן אז ראובן איז געגגיינגען צוריקציוועגס (צו מזרח) די זעלבע ווייטקייט וואס די שטראל איז געגיינגען פאראויס (צו מערב). סא שמעון ווייסט אז צווישן איהם מיט ראובן איז דא 300 טויזנט ק"מ און צווישן איהם מיטן שטראל איז דא 300 טויזנט ק"מ.

ווען מפרעגט אבער ראובן זאגט ער אז זיין מעסטער האט געמאסטן אז די שטראל איז געפארן מערב זייט 300 טויזנט ק"מ און שמעון איז געפארן צום זעלבן ריכטיג נאר 150 טויזנט ק"מ. סא די ווייטקייט פון מיר מיט שמעון איז 150 טויזנט, און די ווייטקייט פון שמעון מיטן שטראל נאך 150 טויזנט.

אויב פרעגסטו מיר, ביי די מעשה איז נישטא קיין שום סתירה אלעס שטומט זייער גוט.
(די סתירה וואס דו זיכסט איז ביי די אנדער מעשה מיט די צוויי בליצן)

[איינס]

ווען מפרעגט אבער ביידן ווי ווייט די שטראל איז פון זיי וועלן ביידע ענטפערן 300 טויזנט ק״מ

[איינס]

אויב פרעגסטו מיר, ביי די מעשה איז נישטא קיין שום סתירה אלעס שטומט זייער גוט.
(די סתירה וואס דו זיכסט איז ביי די אנדער מעשה מיט די צוויי בליצן)

לאמיר נאר אויסקלארן מיינע ווערטער:

ביי די מעשה איז נישטא קיין שום סתירה אלעס שטומט זייער גוט.
איי ביידע זאגן אז זיי זענען ווייט פונעם לייט שטראל 300 טויזנט ק״מ?
יא שמעון מאכט טאקע א טעות.
ווייל די מעסטער מעסט נישט ווי ווייט דו ביסט פונעם שטראל, נאר ווי שנעל די שטראל איז געפלויגן און דאס איז אמת אז די שטראל איז געפלויגן 300 ק״מ אין די סעקנד.
דאס אז שמעון מאכט א חשבון אז אויב אזוי מוז דאך זיין אז איך בין ווייט פונעם שטראל 300 ק״מ, דאס איז זיין טעות.

סאיז אמת אז שמעון קען נישט וויסן צו ער איז ער וואס רוקט זיך און ער מאכט דעם טעות,



אדער אפשר ראובן איז דער וואס רוקט זיך צוריקצווועגס און ראובן מאכט דעם טעות



ביי ביידע דוגמאות אויבן וועלן ביידע זאגן אז די לייט ריקט זיך 300 טויזנט ק״מ פער סעקנד, און קומען צו די הנחה אז זיי זענען ווייט 300 טויזנט ק״מ פונעם שטראל, איי דער צווייטער זאגט אויך אזוי, יעדער וועט זאגן אז דער צווייטער מאכט דעם טעות

[רואיג!]

קודם, נאכאמאל ש'כח פאר די בילדער, עס מאכט זייער קלאר די שמועס.

יעצט ווייסן מיר שוין ענדליך ווי אונז דיסעגריען, בלייבט נאר איבער צו טרעפן די אמת.

אויב וועט מען לייגן א שפיגל דארט ווי די שטראל איז נאך א סעקונדע, וועט די ליכט שטראל צוריק קומען צו זיי. און לויט ווי דו זאגסט, וועט מען קענען וויסן ווער עס פארט באמת, און ווער נישט.

[איינס]

קודם, נאכאמאל ש'כח פאר די בילדער, עס מאכט זייער קלאר די שמועס.

יעצט ווייסן מיר שוין ענדליך ווי אונז דיסעגריען, בלייבט נאר איבער צו טרעפן די אמת.

אויב וועט מען לייגן א שפיגל דארט ווי די שטראל איז נאך א סעקונדע, וועט די ליכט שטראל צוריק קומען צו זיי. און לויט ווי דו זאגסט, וועט מען קענען וויסן ווער עס פארט באמת, און ווער נישט.

נאופ,
כאטש איך כאפ וואס דו פרעגסט, פליז קלאר אויס זיין שאלה איך זאל דיר קענען ענטפערן קלאר קורץ און שארף

פארוואס זאל מען דעמאלטס קענען וויסן?

לבד כל זאת, איז וואס איז אז מען וועט יא קענען פעסטשטעלן ווער סרוקט זיך? מטאר נישט?

[רואיג!]

קודם, נאכאמאל ש'כח פאר די בילדער, עס מאכט זייער קלאר די שמועס.

יעצט ווייסן מיר שוין ענדליך ווי אונז דיסעגריען, בלייבט נאר איבער צו טרעפן די אמת.

אויב וועט מען לייגן א שפיגל דארט ווי די שטראל איז נאך א סעקונדע, וועט די ליכט שטראל צוריק קומען צו זיי. און לויט ווי דו זאגסט, וועט מען קענען וויסן ווער עס פארט באמת, און ווער נישט.

נאופ,
כאטש איך כאפ וואס דו פרעגסט, פליז קלאר אויס זיין שאלה איך זאל דיר קענען ענטפערן קלאר קורץ און שארף

איך פרעג נישט קיין שאלה, איך האב נאר געשריבן וואס איך פארשטיי פון דיר. פארשטיי איך ריכטיג?

לבד כל זאת, איז וואס איז אז מען וועט יא קענען פעסטשטעלן ווער סרוקט זיך? מטאר נישט?

קיינער זאגט נישט אז מען טאר נישט... נאכאמאל, איך מאך נאר קלאר וואס איך פארשטיי פון דיינע ווערטער.

[איינס]

די תשובה אויף דעם איז אביסל א לענגערע סא לאמיר יעצט סקיפן אויף די נקודה

[רואיג!]

רוב סייענטיסטן פון די 19'טע יאר הונדרעט האבן געהאלטן אזויווי דיר, און זיי האבן עס מסביר געווען אזוי: עס איז דא עפעס אן אמצעי אין וואס די ליכט שטראלן פארן, און די שטראלן וועלן אייביג גיין די זעלבע שנעל כלפי די אמצעי.

זענען געגאנגען צוויי סייענטיסטן, מייקעלסאן און מארלי, און געמאכט אן עקספירעמענט צו פראוון אז דאס איז אמת, אבער די עקספירעמענט איז דורכגעפאלן, און דאס האט אויפגעוויזן אז דאס איז נישט אמת. און דערפאר ווערט די מייקעלסאן און מארלי עקספירעמענט אנגערופן "די מערסט באקאנטע דורכגעפאלענע עקספירעמענט".

אבער איך שטעל זיך פאר אז דו ווייסט שוין פון די עקספירעמענט. סאו וויאזוי פרעגסטו דאס אפ?

(איך אנטשולדיג זיך פאר אלע מענטשן וואס ליינען דא, עס איז מיר פשוט שווער מסביר צו זיין די אלע זאכן. אפשר איינס וועט קענען בעסער.)

[איינס]

רוב סייענטיסטן פון די 19'טע יאר הונדרעט האבן געהאלטן אזויווי דיר, און זיי האבן עס מסביר געווען אזוי: עס איז דא עפעס אן אמצעי אין וואס די ליכט שטראלן פארן, און די שטראלן וועלן אייביג גיין די זעלבע שנעל כלפי די אמצעי.

זענען געגאנגען צוויי סייענטיסטן, מייקעלסאן און מארלי, און געמאכט אן עקספירעמענט צו פראוון אז דאס איז אמת, אבער די עקספירעמענט איז דורכגעפאלן, און דאס האט אויפגעוויזן אז דאס איז נישט אמת. און דערפאר ווערט די מייקעלסאן און מארלי עקספירעמענט אנגערופן "די מערסט באקאנטע דורכגעפאלענע עקספירעמענט".

אבער איך שטעל זיך פאר אז דו ווייסט שוין פון די עקספירעמענט. סאו וויאזוי פרעגסטו דאס אפ?

(איך אנטשולדיג זיך פאר אלע מענטשן וואס ליינען דא, עס איז מיר פשוט שווער מסביר צו זיין די אלע זאכן. אפשר איינס וועט קענען בעסער.)

מוועט מיטן שמועס אי״ה אלעס אויסברייטערן (אויך די נקודה פון די עקספירעמנט)

איך ווייס נישט וואו אין מיינע ווערטער זעהסטו אז איך דארף דא דעם איטער (=די נאמען פון די אמצעי)
און איך זעה נישט אז איך פרעג עס אפ?

[רואיג!]

פון דיינע ווערטער קומט אויס אז לגבי ליכט שטראלן איז דא א מענטש וואס שטייט באמת. (absolute reference frame) (מערכת ייחוס מוחלטת).

וואס א חילוק צו מ'רופט עס אמצעי, איטאער, absolute reference frame. די עקספירעמענט האט דאס אלעס אפגעווארפען.

[איינס]

איך ווייס אז מיינע טענות האבן לעכער און טאקע הויפט צוויי שאלות וואס קומט ארויף
1) אז לכאורה האט מען געפראווט אז סאיז נישטא קיין מערכת יחוס מוחלטת
2) אויב בין איך גערעכט דארף מען דאך זעהן א חילוק אין אטאמישע זייגערס אויך אויף די וועלט דא און נישט נאר ביים ארום פליען.

וועלן מיר צוקומען צו ביידע
יעצט גיי איך דערווייל טרייען אויסצושמועסן דעם מייקעלסאן און מארלי עקספערמענט, איך האף איך וועל קענען אריינקומען קלאר

אבער דערווייל אדרבה זיי מיר מסביר איינשטיינס טעאריע פון די פוינט וואו איך האב אזיך אפגעשטעלט
אז מיר ווייסן למעשה אז זיי רעכענען צייט שטייטער, נו?
וואו איך האב גענדיגט איז אז מיר ווייסן אז מקען זיך נישט פראוון (אדער ווי מרופן עס יעצט די מייקעלסאן און מארלי עקספערעמנט) און במילא מוז זיין אז סווערט שטאטער

אין אנדערע ווערטער:
לאמיר אפלאזן וואס איך האב געזאגט, לאמיר הערן ווי אזוי זעהסטו איינשטיין טעאריע
(זיי מסביר די טעאריע אוו רעלעטיוויטי מיט דיינע ווערטער, איך וועל צולייגן די בילגער נאכדעם)

[רואיג!]

וואו איך האב גענדיגט איז אז מיר ווייסן אז מקען זיך נישט פראוון (אדער ווי מרופן עס יעצט די מייקעלסאן און מארלי עקספערעמנט).

דו זאגסט א גאנצע צייט, מען קען יא פראוון נישט פראוון. די נקודה איז אז מען האלט היינט אז דאס איז די אמת, יעדער שטייט כלפי זיך און רוקט זיך כלפי יענעם. און דאס פראווט די עקספירעמענט, אז עס איז נישט דא קיין אבסעלוט רעפרענס פרעים.

איינמאל מען נעמט אן דאס אלץ אן אמת, ווערט צוריק שווער וויאזוי קען זיין אז ראובן און שמעון זענען זיך סותר און ביידע זענען די זעלבע גערעכט? און דאס האט געשטערט פאר איינשטיין און די סייענטיסטן פון זיין דור.

האט ער מחדש געווען אז צייט און פלאץ גייט אנדערש פאר יעדעם. סאו ראובן זאגט איך ווייס די שטראל איז 300 טויזנט ק"מ אוועק, און עס וועט נעמען א סעקונדע צו קומען צוריק צו מיר, און איך זע אויך שמעון איז 150 טויזנט ק"מ ווייט פון מיר. אבער אין די זעלבע צייט ווייסט ראובן, און קען אויסרעכנען (מיט די לארענץ טרענספארמעישן), אז שמעון זעט אויך די שטראל 300 טויזנט ק"מ ווייט (אין זיין ווייטקייט), און עס וועט נעמען א סעקונדע צו קומען צוריק צו אים (אין זיין צייט).

דאס איז ספעשיל רעלעטיוויטי אויפן שפיץ גאפל.

[איינס]

און פארוואס וועט זיין הארץ גיין שטאטער?
פארוואס זאל שמעון בלייבן יונגער?
ווייל ער רופט אן ראובןס סעקנד א האלבע סעקנד וועט זיין הארץ אויך גיין שטאטער?

[רואיג!]

גארנישט רופט ער נישט אן, עס איז וואס פאסירט באמת. אויב וועט זיך שמעון אויסדרייען און פארן צו ראובן וועט ער באמת האבן ווייניגער צייט סך הכל.

[איינס]

גארנישט רופט ער נישט אן, עס איז וואס פאסירט באמת. אויב וועט זיך שמעון אויסדרייען און פארן צו ראובן וועט ער באמת האבן ווייניגער צייט סך הכל.

וואס הייסט האבן ווייניגער צייט?
די זון וועט האבן געגאנגען ווייניגער מייל אין הימל? זיכער אז נישט
די לבנה וועט זיך האבן אפגעשטעלט? אויך א זיכערע ניין!

נאר וואס יא?
ער וועט זיין יונגער!
זיין הארץ וועט האבן געגאנגען שטאטער

אבער די עיקר שאלה איז צו דו ווייסט אויך אז די גאנצע יסוד פון איינשטיינס טעאריע איז די אויבן דערמאנטע עקספירימענט

[רואיג!]

גארנישט רופט ער נישט אן, עס איז וואס פאסירט באמת. אויב וועט זיך שמעון אויסדרייען און פארן צו ראובן וועט ער באמת האבן ווייניגער צייט סך הכל.

וואס הייסט האבן ווייניגער צייט?
די זון וועט האבן געגאנגען ווייניגער מייל אין הימל? זיכער אז נישט
די לבנה וועט זיך האבן אפגעשטעלט? אויך א זיכערע ניין!

נאר וואס יא?
ער וועט זיין יונגער!
זיין הארץ וועט האבן געגאנגען שטאטער

אוודאי וועט די זון און די לבנה גיין אנדערש פאר אים.

אבער די עיקר שאלה איז צו דו ווייסט אויך אז די גאנצע יסוד פון איינשטיינס טעאריע איז די אויבן דערמאנטע עקספירימענט

אוודאי, דאס צוזאמען מיט די פיזאו עקספירעמענט האט געהאט לכאורה די שטערקסטע השפעה אויף אים.

[איינס]

גארנישט רופט ער נישט אן, עס איז וואס פאסירט באמת. אויב וועט זיך שמעון אויסדרייען און פארן צו ראובן וועט ער באמת האבן ווייניגער צייט סך הכל.

וואס הייסט האבן ווייניגער צייט?
די זון וועט האבן געגאנגען ווייניגער מייל אין הימל? זיכער אז נישט
די לבנה וועט זיך האבן אפגעשטעלט? אויך א זיכערע ניין!

אוודאי וועט די זון און די לבנה גיין אנדערש פאר אים.

נאופ נאופ נאופ

נאכנישט געטראפן איינער זאל טענהן אזוי.

לאמיר קלאר מאכן
נאך א טאג וועט קיינער פון די צוויי נישט זאגן: די זון איז נישט ארום געגאנגען די וועלט א פול סייקל
ביידע וועלן מסכים זיין אז די זון איז ארום די וועלט 360 דיגרי

די ויכוח וועט נאר זיין אין וויפל צייט די זון האט דאס געטוהן

און נעם א נקודה למחשבה, ווען זיי וואלטן געמאסטן צייט מיט די זון וואלטן זיי געהאט די זעלבע צייט
נאר ווייל זיי מעסטן דאס מיט די ליכט שטראלן וווערן זיי סטאק

[רואיג!]

ראובן וועט זאגן די טאג איז פאריבער, און די זון איז ארום א פול סייקל, שמעון וועט זאגן די טאג איז נאכנישט פאריבער. אדער פארקערט. יעדער וועט מסכים זיין אז א סייקל איז איין טאג.

יעדע וועג וויאזוי דו וועסט עס מעסטן, זון, זאמד זייגער, אטאמישע זייגער, ביילאגישע זייגער, וועט די פאקט זיך נישט טוישן.

[איינס]

נישט מעגליך
איך וועל שוין ברענגען א ענימעישן צו דאס אויסקלארן

[איינס]

ווי מקען זעהן איין שאטל פארט און איין שאטל שטייט

לויט ווי מאיז מסביר איינשטיינס טעאריע וועט ביים פארעדיגן ווערן שטאטער די צייט (און געפראוואט טאקע מיט א שאטל וואס איז ארום געפלויגן די וועלט און געהאט אויף זיך א אטמישן זייגער און ווען מאיז צוריקגעקומען איז ער געווען איטערשטעליג)

וואס איז אבער זיכער אז נאך ווען די זון האט געענדיגט מאכן דעם סייקל וועלן ביידע זאגן אז דו זון האט גענדיגט מאכן דעם סייקל, בייזדע זעעהן אז די זוהן איז צוריקגעקומען אויפן ארט ווא ער האט אנגעהויבן נעכטן, די ויכוח וועט נאר זיין וויפל צייט סהאט גענומען, ביי דעם וואס שטייט וועט זיין זייגער ווייזן 24 שעה און ביים פארעדיגן אביסל ווייניגער.

[איינס]

ווען סוועט יא זיין א ויכוח איז ווען די שאטל וועט זיך רוקן צו די זייט



דא וועט שוין יא זיין א ויכוח ווייל דא וועט געדויערן צייט ביז די פארעדיגער וועט ״זעהן״ אז די זון איז אנגעקומען צום פוינט ווי ער איז

נישט ווייל ער איז געפארן נאר ווייל סגעדויערט צייט פון ווען די שטראל גייט ארויס ביז סקומט אן צו איהם

אויב דער וואס שטייט וועט זאגן אז די זוהן איז אנגעקומען צו יענעם פוינט 6 אזייגער וועט דער פון זייט זאגן א מינוט נאך זעקס (אויב ער איז ווייט 300 טויזנט ק״מ)

די חילוק צו ער פארט צו ער שטייט וועט זיין אז אויב שטייט ער דארט פון נעכטן וועט ער זאגן אז דו זון האט אנגעהויבן נעכטן 6:01 און געענדיגט היינט 6:01
אויב אבער איז ער נעכטן געשטאנען העכער דעם צווייטן האט ער דאך געזעהן 6:00 ווי די זוהן הייבט אן און יעצט ווען ער שטייט א טאג שפעטער אפגערוקט זעהט ער אז די זוהן האט געענדיגט 6:01

[פראדוקס: אויב אבער וועט זיין זייגער שטאטער ווערן מיט א סעקנד צוליב די מאוו - בהייבט ער איז געפלויגן אין ספיד לייט- דעמאלטס וועט ער אויך זאגן אז 6:00]

[רואיג!]

דו ביסט פיינע נייעס מיט די ענימעישן'ס.

דאס וואס איך האב פריער געזאגט האב איך גערעדט ווען מען פארט אין א גראדע ליניע, ווייל דאס רעדט מען געווענליך אין ספעשיל רעליטיוויטי. און ווען זיי זענען ווייט איינער פון צווייטן, זענען זיי נישט אויף איין פעידז מיט די אלע זאכן. אבער פארשטייט זיך אז ווען זיי זענען צוריק צוזאמען זענען זיי מסכים אויף וואס זיי זען. און דעמאלטס וועט זיין די פארלוירענע צייט די איינציגסטע חילוק. אזוויווי איך האב פריער געזאגט.

אויב וועט זיך שמעון אויסדרייען און פארן צו ראובן וועט ער באמת האבן ווייניגער צייט סך הכל.

[רואיג!]

נישט ווייל ער איז געפארן נאר ווייל סגעדויערט צייט פון ווען די שטראל גייט ארויס ביז סקומט אן צו איהם.

דאס איז די נקודה, נישט נאר ווייל עס נעמט צייט, נאר אויך ווייל ער פארט. דא ביסטו מחולק מיט איינשטיין.

[איינס]

דו ביסט פיינע נייעס מיט די ענימעישן'ס.
דאס וואס איך האב פריער געזאגט האב איך גערעדט ווען מען פארט אין א גראדע ליניע, ווייל דאס רעדט מען געווענליך אין ספעשיל רעליטיוויטי. און ווען זיי זענען ווייט איינער פון צווייטן, זענען זיי נישט אויף איין פעידז מיט די אלע זאכן. אבער פארשטייט זיך אז ווען זיי זענען צוריק צוזאמען זענען זיי מסכים אויף וואס זיי זען. און דעמאלטס וועט זיין די פארלוירענע צייט די איינציגסטע חילוק. אזוויווי איך האב פריער געזאגט.

האט דא האב איך געצילט

איז אזוי דאס אז ביי א זייטיגע ליניע איז דא אחילוק האט ״נישט צו טוהן״ ווייל צייט ווערט שטאטער (אדרבה ווי איך האב געשריבן איינגערינגלט: אויב צייט ווערט שטאטער וועט ער דעמאלטס אויך זאגן 6, ווייל כאטש סנעמט א מינוט ביז די שטראל קומט אן צו איהם, איז ער דאך שטאט מיט א מינוט [על דרך משל])

אויך אויב צייט ווערט נישט שטאטער ביים פארן איז נאך אלטס אמת די נקודה אז ער וועט זעהן שפעטער

אבער דא ביסטו מיט מיר אין פעקל, אויב ביסטו מודה אז ווען מפארט רינדיג איז נישטא קיין חילוק אין די זון זענען מיר צוריק צום פראבלעם אז מקען זיך פראוון אז מפארט און צוריק צום מערכת יחוס עצמית