שוועמל האט געשריבן:זי"ע ועכי"א, לכבוד היארצייט א' מטות תשעד.
געזען לעצטענס א "סידור אור החיים" מלוקט מספרי רבינו זי"ע אלע פירושים על עניני התפילות.
י"ל ע"י הרה"ח ר' שמואל שיש שליט"א מירושלים עיה"ק
די אחראים: אחראי,גבאי ביהמד
יקוםפרקן האט געשריבן:msp האט געשריבן:מכטי1 האט געשריבן:זכותו יגן עלינו ועכי"א, זאל ער זיין א מליץ יושר פאר אלע אידען אין ארץ ישראל און פאר אלע אידען אין די גאנצע וועלט.
לויט די אויסגאבעס געלייענט די וואך איז דער אוה"ח הק' געווען בלויז א קנאפע 2 יאר אין ארץ ישראל ביז זיין פטירה בעודו ארבעים ושבע שנים
הגאון האט געשריבן:אין די וועלט איז אנגענומען אז דער אור החיים הקדוש האט נישט איבערגעלאזט קיין דורות.
איך בין לעצטענס געווען אינעם גרויסן ביה"ח אין נוי דזשערסי. (די ביה"ח ווי עס איז מנוחת כבודו פון ר' מיכאל בער ווייסמאנדל זצ"ל, ר' יונתן שטייף זצ"ל, דעברעצינער רב זצ"ל, ועוד)
ארומגייענדיג צווישן די קברים האב איך באמערקט א געוואלדיגע חידוש א מציבה פון א איד רפאל עמרם בן עטר נכד למוה"ר חיים בן עטר זצוקללה"ה מח"ס אור החיים.
בייגעלייגט א בילד.
לכבוד יום הילולתו, אמרתי אעלה בתמר ואציגה לפניכם שיר שנכתב עליו ע"י אחד מגדולי מרוקו, רבי יעיש קריספין, מח"ס רבים, ובו רומז מעשיותיו. אבקש את עזרת החכמים דכאן לבאר הרמזים, כי נר' שרומז גם לדברים לא ידועים.
לפניכם צילום השיר כת"י פריז, ופיענוחו על ידי אני הצעיר.
פיוט לכבוד רבינו חיים בן עטאר זלה"ה
שחובר ע"י המקובל האלהי רבי יעיש קריספין ז"ל
רואה אור לראשונה מכת"י
פיוט סימן אני יעיש בן משה חזק
נועם אני אשיר בשירים
לכבוד הרב חיים ן' עטאר
אני אשיר לאל ח"י. בכתר נעטר. לכבוד הקדוש רבי חיים ן' עטאר.
נתעלה על כל נברא. ברוב קדושה. תמיד עוסק בתורה. לנו מורשה. התלמידים במור"א. עולה קדושה. לומדים בסתרי תורה. פריש פירושא. אשרי עין ראת"ה. הוד זיו יקר וגדולה. אליו שבח יאת"ה. גודל שיר גם תהלה. ישתבח בורא עולם. סתרו מה נפלא. ברא צדיק זה. בכתר שם טוב נעטר. לכבוד.
יעידו הכשירי"ם. נסיו נפלאים. עשה לו צר יצורים. אותות נוראים. בני דורו ראשם הרים. בכפלי"ם. בסתרי תורת אל חי גילו פלאים. מעיינותיו החוצ"ה נפצו. שתו צמאי"ם. ראשי עדה קדושה עדפו. מן הנביאים. אשרי הדור לו ככ"ה. זכים ונקיים. יושב מלכם בראשם מלך מעוטר: לכבוד.
ידוע מקום שבת"ו. במדינת ארבאט. שם זרח אור תורתו. מהם לא נשמט. בכל עת מחשבתו. ללכת לאט. עיר קודש ירושתו. עיר עוז ומפלט. עדתו הטהור"ה. לא רצו להניח"ו. חשקו באור מנור"ה. להיותם עומדים נכח"ו. משתעשעים בשיח"ו. ונבואת רוחו. משיב רוחם בקרבם כרביעית מטר: לכבוד.
על צדיק זה סיפרו. לא זכה לבן. התענה אחז יושרו. עד פניו הלבין. המעד לאיש סתר"ו. בא לו והבי"ן. שכבר זכה בדור הראשון לבן. לא בא לזה העולם. כי אם לישיבת אר"ץ. מקום מחזה סול"ם. מרום מוצב לארץ. שם תתעדן נשמת"ו. כגבור עריץ ירוץ. לפני ה' בחביון נסתר: לכבוד.
ידיד יה ואוהבו. אנשי מקומו. הפצירו עד מאד בו. לבלתי לכת בזאת השנה. חשבו כי יום במקומו. טוב מאלף שנה. כי הוא ראש ממלכת נסי הים. אספר, עלה לשטוף מדינה. יצא שוקל וסופר גזר אומר בבינה. לא תעבור מקום ז"ה אל מול מדינ"ה. ועד היום לא עבר בזכות בן עטאר: לכבוד.
שלח תלמידו הת"ם לירושלים. לקח מכתב בידו אל דר שמים. ביום שנכנס הת"ם אל קריתיים. הלך אל רב הגדול הרמתיי"ם. פתח מכתב וקר"א. לא פנה אלא התלמיד. אזי רוחו נשברה. בוכה יום וליל תמיד. ברוך אשר רגלי חסידיו מעמי"ד. עלה בכיו לפניו כקטורת מוקטר: לכבוד.
במהרה שם בלב"ו. כותל מערב"י. שמה יוליך ויפתח טוהר מכתבו. במהרה נגלה אליו. איש כמו ערב"י. לקח מכתב מידו. תכפר חביבו. נתן לו מתן דמים חריפים גם שלימים. אכול ושמח בן תמים. ציר מפרש נעלמים. עד אשר יבוא רב"ך בקרב ימים. אז אני משירות זה פטור ונעטר: לכבוד.
נפל אפים ארצ"ה. ונתן תודה לנארץ בקדושה. מכין סעודה לכל קורא הוא נרצ"ה. אומה יחידה עונה אותם במצר. עד חרב חדה. ביום בא הרב לעי"ר. כלתה פרוטה מהכי"ס. תלמיד בצער מצעי"ר. הלך אל מקום העיר . אמר לו המלא"ך. לך מותניך שנ"ס. להקביל פני הרב חיים ן' עטאר: [לכבוד].
מורינו בחפצו הלך לאשכנ"ז. שם הראה עוז ידו בכל חכמה. ור"ז משבחים לשמו. כמו מלך מונב"ז. ומנשקים ידיהם בזכרו נפרז. עונים אחריו מקוד"ש. שקדשוהו שמי"ם. בלעדו מתכן יוד"ש. אין לו חלק במי"ם. חכמים שלמים להם פי שני"ם. בחכמה שהאציל אל בכתר ונעטר: לכבוד.
משם תכן צעדיו לעיר טברי"א. לחזות בנועם זוהר אור אספקלרייא. הוא הרב הקדוש הרב אבואלעפייא. הפליא עצה בתורה. הגדיל תושייה. כסא כבוד מלכותו גבה מאד ונש"א. כמלך תוך טירת שם ענוה וקדושה. אשריו אשרי יולדתו אבן הראש"ה. במשפחת דוד המלך הוא נעטר: לכבוד.
שדי מבין כל נעלם גילה את סוד"ו. להרב הקדוש הרב אבולעפייא. הנה הרב אור החיים בא לנגד"ו. ונתקשה יותר באחת הסוגייא. חצב עמודים שבע"ה. ביני ביני והכי בתוך זמן ושעה. תורת אל בעייא. הכי הרב ספר דעה הבי"ן ואסתפ"י. ונתפלא מורינו הרב בן עטאר: לכבוד.
הנה שפתי תבענה. שיר ושבחה לכבוד הרב. זה לו הדר ולו תוא"ר. לספריו היקרים אין ערך. (ולק...) ספר אור החיים וגם פרי תוא"ר. ענה אותי במצר. בצער לידת בת"י. דפק שער לא נעצ"ר. פנה לרוב דמעתי. הכניס בקשתי. ליוצר נשמתי. ובטל גזירה מור חיים בן עטאר: לכבוד.
חכמים שמחו גילו בזאת הילולא. של הרב מורינו הקדוש מה נפלא. זכותו יגין לנו לדור דור סלה. יגביה מזלינו ברום מעלה. קדשו שם חי תמי"ד. יקרב קץ משי"ח. סוכת דוד יעמי"ד. עלינו לשבי"ח. יתברך ויתעלה שיר למנצח. להודות לאל חי הוא בכתר נכתר: תם.
קדוש ונורא האט געשריבן:איינער האט מעשיות לקראת יודה"ל קדישא?
יאסל האט געשריבן:מיללער האט געשריבן:איז פארהאן עפעס אינפארמאציע איבער א שייכות פונעם אור החיים הק' מיט גדולי החסידות בחיים חיותם?
זכותו הג' יגן עלינו.
.
בחיים לויט די יארן אויב שייכות האט עס נאר געקענט זיין מיט בעל שם הקדוש זעלבסט,
מיט דעם אלעם אז דער בעל שם האט געזאגט גרויסע זאכען איז נאך אלץ א גרויסער חידוש דאס ציגעבינדענקייט צי זיין הייליגען חיבור ביי די חסידישע קרייזען.
נאך מער די ספרדישע קרייזען פון וואס דער אורהחה"ק איז געווען, האבען דאס מחשיב זיין דעם ספר אויך נאר גענומען פון די חסידישע קרייזען.
Ban Mazel האט געשריבן:ווען הגה"ק בעל מנחת אלעזר ממונקאַטש זצ"ל איז געווען אין ארה"ק שנת תר"צ האָט ער דערציילט אויפ'ן ציון פון אור החיים הק',
ווען ער האָט זיך דאָרט משתטח געווען י"א אייר, אַ מעשה רב וואָס איז געווען מקובל בידו פון אבותיו הק' זי"ע וועגן גדולת קדושת נוראות פונעם אור החיים הק' זי"ע.
אַז איינער פון די אנשי שלומו פון אוה"ח הק' וואָס איז געווען גאָר נאָנט צו אים, און האָט זיך מפרנס געווען מיגיע כפו, האָט אַמאָל זיך איבערגעדרייט ביי אים דער ראָד און ער איז געוואָרן אַ יורד ל"ע. איז ער געקומען צום אור החיים הקדוש זי"ע און זיך פאַר אים אויסגעגאָסן זיין פאַרביטערט האַרץ, ווי ביי אים אין שטוב הערשט אַזאַ עניות און ממש מ'איז מחוסר לחם ר"ל. און ער האָט זיך געבעטן בתחנונים דער אוה"ח הק' זאָל אים טאָן אַ טובה, בעטן פאַר אים און אים צוזאָגן אַז זיין מצב וועט בעסער ווערן.
דער אור החיים הק' איז שטאַרק איבערגענומען געוואָרן פונעם צעקת הדל, האָט ער אָפּגעשריבן אַ קוויטל אויף אַ שטיקל פּאַרמעט מיט כתב אשורית, עס גוט איינגעדרייט און עס געגעבן אין די הענט פונעם אָרימאַן. דער אוה"ח הק' האָט אים געזאָגט: זאָלסט גוט אָנכאַפן דאָס קוויטל, גיי גלייך צום כותל המערבי און צווישן די הייליגע שטיינער זאָלסטו אויפזוכן אַ ליידיגן חלל, וואו דו זאָלסט אַריינשטעקן דאָס קוויטל, און נאָכדעם קענסטו אַהיים גיין ווייל דו וועסט האָבן אַ ישועה.
יענער האָט אַזוי געטאָן. ער האָט זיך שנעל געלאָזט אין וועג צום כותל המערבי, און אָנגעהאַלטן דאָס קוויטל אין די האַנט. גייענדיג איז געוואָרן אויף די גאַס אַ געפערליכער שטורעם-ווינט, אַז יענעמס היט איז אַראָפּגעפלויגן, אָבער ער האָט זיך דערפון נישט וויסנדיג געמאַכט. ער איז געבליבן מיטן קאַפּל אויפ'ן קאָפּ וואָס ער האָט אָנגעכאַפּט מיט די לינקע האַנט, און דאָס קוויטל האָט ער געהאַלטן מיט די רעכטע האַנט.
דאָס ווינט איז אָבער געוואָרן שאַרפער און שטורמישער. פּלוצלינג איז אים דאָס קאַפּל אויך אַוועקגעבלאָזן געוואָרן און ער איז געבליבן שטיין אין הוילן קאָפּ. אָנהויבנדיג נאָכצולויפן זיין קאַפּל וואָס איז געפלויגן אינעם שטאַרקן ווינט, איז אים דאָס קוויטל אויך אַרויסגעפלויגן פון די האַנט, און איז פאַרשוואונדן געוואָרן מיטן ווינט.
במר לבב האָט זיך יענער צוריקגעקערט צום שטוב פון אור החיים הק' און אים דערציילט די גאַנצע מעשה, האָט ער אים געענטפערט: וואָס זאָל איך דיר טאָן, אַז ס'איז לא איסתייע מילתא!
שפּעטער האָט מען געטראָפן זיך וואַלגערן אין די ירושלימ'ער געסלעך אַ קוויטל אויף פּאַרמעט אויף וועלכן ס'איז געשטאַנען אויפגעשריבן "חיים בן עטר". ווען מען האָט עס געעפנט האָט מען געזען אַז ס'איז געשטאַנען דערין כביכול צו די שכינה הק' בזה הלשון: "אחותי רעיתי יונתי תמתי, במטו מינך ברחמים, שתשפיע פרנסה טובה, לפלוני בן פלוני". אונטערגעשריבן מיט זיין הייליגן נאָמען (מסעות ירושלים עמ' צג).
א גלעזעל חכמה האט געשריבן:זייער אינטערעסאנט אז א צדיק פון די אנפאנג ת"ק יארן זאל זיין אזעלכע שטארקע חילוקי דעות צו ער האט איבערגעלאזט דורות
סאיז מיר א פלא... מען רעדט נישט פון קיין ראשון...
סתם נייגעריג פון ווי ווייסט מען אז די אוה"ח הק’ האט עס געשריבן?סמעטענע האט געשריבן: ↑דאנערשטאג מארטש 09, 2023 8:34 pmא היסטארישער שורה געשריבן פינעם הייליגן אור החיים הק' ליגט יעצט אויף א אויספארקויף
בינ'ך נייגעריג וויפיל געלט חברה גייען זיך אויף דעם פארלייגן [זעלטן וואס מען טרעפט אויף אויספארקויף געשריבענע כתבים פינעם הייליגן אוה"ח הק']
גאר היסטאריש דאס
לכאורה פון דארט ווי אלע ווייסן אויף אלטע כתבי ידות וואס מען האט פון די פריערדיגע איבער זייער קראנטקייטמקובל אלוקי האט געשריבן: ↑דאנערשטאג מארטש 09, 2023 8:43 pmסתם נייגעריג פון ווי ווייסט מען אז די אוה"ח הק’ האט עס געשריבן?סמעטענע האט געשריבן: ↑דאנערשטאג מארטש 09, 2023 8:34 pmא היסטארישער שורה געשריבן פינעם הייליגן אור החיים הק' ליגט יעצט אויף א אויספארקויף
בינ'ך נייגעריג וויפיל געלט חברה גייען זיך אויף דעם פארלייגן [זעלטן וואס מען טרעפט אויף אויספארקויף געשריבענע כתבים פינעם הייליגן אוה"ח הק']
גאר היסטאריש דאס
הטופס הנוכחי נמצא במשך דורות אחדים,
בבעלות משפחת הרבנים אלבאז מצפרו ועיטרו את הספר בחתימת ידיהם. בדף הפארזעץ הראשון, מופיעה חתימת הגאון רבי עמור יתאח, מחשובי חכמי צפרו במחצית הראשונה של שנות הת"ק. מידיו עבר הספר לבעלות הגאון רבי יהודה אלבאז (תק"ל-תר"ז) שחתימתו מתנוססת בדף הפארזעץ השני. ממנו עבר הספר בירושה לבנו הגאון רבי שמואל אלבאז, אביו של ר’ רפאל משה אלבאז, שחתימתו מופיעה בדף הפארזעץ האחרון: "הצעיר שמא"י [שמואל אלבאז יצ"ו] ס"ט." ר’ שמואל אלבאז השלים בכתיבת ידו התמה והמיושרת את חמשת העמודים האחרונים שנשמטו מעותק שלפנינו.
מצורף אישור ומאמר נפלא ע"י המומחה הגדול לכתבי יד מרבותינו חכמי הספרדים, ספרא רבא, הרב משה הילל ס"ט שליט"א.