תלמידי החתם סופר ותלמידיהם שעלו לארץ ישראל

[קיקיון]

ער ברענגט צו ערשט דער בוך פון ר' שמואל הכהן וויינגארטען
און איז מוסיף:....
רבי ישראל זאב האראוויץ
...

זיכענדיג חומר האב איך געטראפען אין שמוא' ווינגארטען'ס בוך

אבער זעה זיין שער בלאט ווי ווייט מ'קען בויען אויף אים

[msp]

אינטערעסאנט אז דוקא טבריה
אמאהל איז געווען די ציהונגס פונקט אין צפת

[קיקיון]

ווי איז SPUSMN ?
זיין מקצוע און האט ניט וואס מוסיף זיין ?

[SPUSMN]

ווי איז ספוזמן? א גוטע קשיא. אבער ווי אלע גוטע קשיא'ס האט עס געווענליך א תירוץ. דער תירוץ איז, אז כאטש דער מקצוע איז מיר זייער טייער און הארטץ זייענדיג אן אייניקעל פון עטליכע תלמידי חתם סופר וואס האבען זיך באזעצט אין ארץ ישראל, אבער פונדעסטוועגען דאך האב איך נישט יעצט די צייט דערצו, ועוד חזון למועד.

מיין כוונה ווען עס האט זיך גע'עפענט דער אשכול איז געווען, א דורך צו טוהן אלע תלמודי חתם סופר וואס האבען זיך באזעצט און געוואלט זיך באזעצען אין ארץ ישראל (פון די, בין איך אויך אן אייניקעל), און נאכדעם מאכען א ליסטע דערפון פאר שפעטערדיגע פארשערס; אבער דערווייל האלט עס נאך זייער ווייט ולא אסתייעא מילתא.

דער פרענומעראנטן אשכול וואס איז מיר אויך זייער טייער, און וואס האלט נישט ווייט פון זיין א דבר השלם, האב איך אויך געלאזט לויפען אויף דער וויילע. האפענטליך ווען הרב טייבעלע קומט צוריק, וועט מען האבען די צייט און די מעגליכקייט צו ממשיך זיין.

יותר ממה שהעגל רוצה לינוק הפרה רוצה להניק. דער רצון איז דא.

[Gevald Geshrigen]

ער שרייבט דאך אז זיין מאמע האט געוואוינט אין טברי׳

[dovidal]

זיכענדיג "חתם סופר צפת" האב איך געטראפען דעם שיינע סיפור
ווי עס איז דא א קטע פון הרה"ג ר ישרא' שקלאוו'ב צום חת"ס וועגען שי רעדה אן צפת

ברענגט די גאנצע מעשה ביטע

[קיקיון]

זיכענדיג "חתם סופר צפת" האב איך געטראפען דעם שיינע סיפור
ווי עס איז דא א קטע פון הרה"ג ר ישרא' שקלאוו'ב צום חת"ס וועגען שי רעדה אן צפת

ברענגט די גאנצע מעשה ביטע

נעם עס דיר אליין קוועטש אויף הבא NEXT

אבער נישט אויף מיין בילד

[SPUSMN]

צוויי זאכען שטימען נישט פינקטלעך אין דער מעשה. איינס, אז דער חתם סופר האט יעדען טאג פארגעלערענט פאר זיינע תלמידים חובות הלבבות, און נישט נאר ווען ער איז געווען א בחור ביי רבי נתן אדלער אין פראנקפורט (און שפעטער אין באסקאוויץ). מוז מען דאך זאגען אז ער האט געהאט צוויי, וואס איז א דוחק. נאכדעם, איז היברו יוניווערסיטי געבויעט געווארען אין שנת תרע"ח לאנג נאך די הסתלקות פון הגאון רבי שמעון דייטש. חוץ אז מען וועט זאגען אז עס גייט ארויף אויף זיין איידעם רבי משה נחום וואלענשטיין.

אויך, וויאזוי איז ער אויך געווען א תלמיד פון כתב סופר ווען ער איז שוין געווען אין ארץ ישראל אין שנת תקצ"ח? אנדערע ברענגען טאקע אז ער איז ערשט אנגעקומען אין שנת תר"ב, דענמאלץ שטימט עס יא.

[ווילוויסן]

רבי יצחק אפלאטקא (אדער ווי מען האט אים גערופען רבי יצחק פראג) איז געבוירען און פראג און תק"פ לערך, צו זיין טאטע רבי מרדכי. זיין רבי דער חתם סופר האט אים געשיקט (אלץ בחור) קיין ארץ ישראל און תקצ"ח און ער האט זיך באזעצט און ירושלים. דארטען האט ער חתונה געהאט מיט דער טאכטער פון פון רבי ברוך עייאש (א ספרדי) אן אייניקעל פונעם ראשון לציון הגאון רבי יעקב משה עייאש (נפטר תקע"ז).

רבי יצחק איז געווען א גאון בתורה, ער איז געשטאנען און שפיץ פון בית תלמוד תורה און ישיבת בהמ"ד 'דורש ציון' וואס ער האט מייסד געווען און תרכ"ו צוזאמען מיט זיינע חברים תלמידי חת"ס, רבי יונה ליב מנדלזאהן און רבי אהרן משה בוימגארטן.

אויך האט ער מרביץ תורה געווען און ישיבת 'כנסת יחזקאל' (ע"ש ר' יחזקאל ששון פון בומביי) פאר ספרדים, און איז געווען פון די מייסדים פון כולל הו"ד (האלאנד ודייטשלאנד) צוזאמען מיט רבי יצחק (דאנצקער) רוזענטאל (אויך א תלמיד פון חתם סופר). אויך איז ער געווען פון די מייסדים פון כולל אונגארן.

ער איז נפטר געווארען י"א שבט תר"ס און ליגט אויפען הר הזיתים און חלקת החסידים (ספרדים?). אויף זיין מציבה שטייט אויס געקריצט:

קול נהי נשמע מציון, ווי דחסרא דורש ציון, פ"נ ונטמן ישר ונאמן, חונן לאביון, ארון אלקים, נזר חכמים פאר וצביון, הגאון המצוין כקש"ת יצחק אפלאטקא, יליד פראג. ובא לציון, משרידי תלמידי הגאון חתם סופר, מחבר 'ארז לבנון', עלה שמימה ביום י"א שבט שנת סת"ר ברום חביון, תנצב"ה

אויף א כרוז לטובת בהמ"ד דורש ציון חתם'עט ער זיך און תרנ"ה

הק' יצחק אפלאטקא, מתלמידי הרב הגאון רשכבה"ג מהו' משה סופר זיע"א, ששלח אותי הנה זה ששה וחמשים שנה לטובה.

און זכרון לחובבים הראשונים (חוברת י"א עמ' 9) שרייבט ער אז "רובם ככולם של התלמידים המובהקים האלה (של החת"ס) שעלו ירושלימה בחובת הקודש, לא יצאו עוד מירושלים וחוצה לה, ורבי יצחק מפראג זצ"ל היה בבחרותו תלמיד ותיק להגאון המפורסם רשכבה"ג ... בעל חתם סופר, ובשנת תקצ"ח שלחו לשכון כבוד בארצינו, ומיום בואו אל הקודש לא יצא לחו"ל".

ער האט מחבר געווען דער ספר 'פרי יצחק' על הש"ס, געדרוקט און ירושלים און תרס"ט, און אויך אנדערע בכ"י, ווי 'ארז לבנון' און 'פחד יצחק'.

ער האט געשריבען תשובות להלכה און א סאך פון די שפעטערע ספרדישע רבנים זענען געווען זיינע תלמידים.

זיינע צאצאים זענען:
זיין זוהן רבי רחמים יוסף חיים אפלאטקא, ר"מ און בהמ"ד דורש ציון, נפטר געווארען ד' אייר תרס"ז און איז געווען אן איידעם פון הגאון רבי אשר אנשיל ניימאן אבד"ק ווייצען (אויך א תלמיד פון חת"ס וואס איז ארויף קיין ירושלים).

זיין זוהן רבי אברהם אפלאטקא, איז נפטר געווארען און ירושלים ג' אייר תרס"א.

דער גרויסער גאון וואס ווערט דא דערמאנט בדרך אגב דורך ידידנו החשוב מר ספוסמן, וואלט געקענט נוצן אן אריכות, אפילו דער פאקט אז ער איז געווען מתלמידי חת"ס שעלו לארץ ישראל וואס פאר דעם איז דאך דער אשכול געווידמעט, ווערט אויך נאר דערמאנט בשני חצאי עיגול, ווי פאסיג איז דער קעפל וואס זיין אייניקל הרב דוד צבי ניימאן האט אויסגעוועלט אלס נאמען פון זיין ביאגראפישע ווערק איבער זיין זיידע הגאון ר' אשר אנשיל ניימאן אב"ד ווייצען. "הגאון שנשכח". פשוטו כמשמעו.

א שיין בילד פונעם גאון

[מיללער]

רבי שמעון דייטש איז פון רודניץ, איר מיינט רבי שמעון סידאן מנאדאש אב"ד סערעד,ציפער,וטירנא.

מכתב מהרבנית יענטא רעכיל אלמנת ר' שמעון דייטש זצ"ל:
http://brieven.dpc.uba.uva.nl/cgi/t/tex ... ame;size=S

בצירוף מכתב מר' אברהם אהרן ב"ר דובער סג"ל לעוויט שממליץ על דודתו בכתבו "כי דודי אבי החתן הוא הרב ר' שמעון הצדיק דייטש א' היה מגדולי תלמידי הגאון הקדוש בעל חת"ם סופר זצ"ל":
http://brieven.dpc.uba.uva.nl/cgi/t/tex ... ame;size=S

[מיללער]

רבי שמעון דייטש איז פון רודניץ, איר מיינט רבי שמעון סידאן מנאדאש אב"ד סערעד,ציפער,וטירנא.

מכתב מהרבנית יענטא רעכיל אלמנת ר' שמעון דייטש זצ"ל:
http://brieven.dpc.uba.uva.nl/cgi/t/tex ... ame;size=S

בצירוף מכתב מר' אברהם אהרן ב"ר דובער סג"ל לעוויט שממליץ על דודתו בכתבו "כי דודי אבי החתן הוא הרב ר' שמעון הצדיק דייטש א' היה מגדולי תלמידי הגאון הקדוש בעל חת"ם סופר זצ"ל":
http://brieven.dpc.uba.uva.nl/cgi/t/tex ... ame;size=S

זעה איך יעצט בספר לפיד אש אז דער גאון און דיין ר' משה נחום וואלענשטיין איז געווען אן איידעם ביי ר' שמעון דייטש

[חניוק]

אן אינטערסאנטן מאמר לגבי די נושא דא
http://www.hebrewbooks.org/pagefeed/heb ... 649_53.pdf

[SPUSMN]

געזעהן היינט אויף ancestry.com אז רבי מנדל מנדלסאהן א זוהן פון רבי יונה ליב מנדלאהן (תלמיד החתם סופר) איז געקומען קיין אמעריקע אין 1892 (תרנ"ב) און עפלייד פאר א פאספארט אין 1919 (תרע"ט). דארט שטייט אז ער איז געבוירען געווארען אין ארץ ישראל אין 1842 (תר"ב) צו זיין טאטע רבי יונה ליב מנדלסאהן פון אונגארן, און אז ער וואוינט שוין אין דינט אלץ א רב אין שיקאגו פאר די לעצטע 27 יאר.

ווייסט מען פון אים צו זאגען?

[SPUSMN]

נאך זעה איך אז ער וואוינט אויף 1250 N. Linclon St אין שיקאגא, און דארף דער פאספארט צו פארען קיין סיביר, יאפאן, און כינע. אויך איז דארט דא א בילד פון אים וואס איך קען נישט קאפיען.

ער פלאנט צו פארען פון סיאטעל וואשינגטאן.

[יוסף שרייבער]

איר קענט עס אהער קאפירען?

[SPUSMN]

עס לאזט זיך נישט קאפירען.

[ווילוויסן]

רבי יצחק אפלאטקא (אדער ווי מען האט אים גערופען רבי יצחק פראג) איז געבוירען און פראג און תק"פ לערך, צו זיין טאטע רבי מרדכי. זיין רבי דער חתם סופר האט אים געשיקט (אלץ בחור) קיין ארץ ישראל און תקצ"ח און ער האט זיך באזעצט און ירושלים. דארטען האט ער חתונה געהאט מיט דער טאכטער פון פון רבי ברוך עייאש (א ספרדי) אן אייניקעל פונעם ראשון לציון הגאון רבי יעקב משה עייאש (נפטר תקע"ז).

זיינע צאצאים זענען:
זיין זוהן רבי רחמים יוסף חיים אפלאטקא, ר"מ און בהמ"ד דורש ציון, נפטר געווארען ד' אייר תרס"ז און איז געווען אן איידעם פון הגאון רבי אשר אנשיל ניימאן אבד"ק ווייצען (אויך א תלמיד פון חת"ס וואס איז ארויף קיין ירושלים).

זיין זוהן רבי אברהם אפלאטקא, איז נפטר געווארען און ירושלים ג' אייר תרס"א.

דער גרויסער גאון וואס ווערט דא דערמאנט בדרך אגב דורך ידידנו החשוב מר ספוסמן, וואלט געקענט נוצן אן אריכות, אפילו דער פאקט אז ער איז געווען מתלמידי חת"ס שעלו לארץ ישראל וואס פאר דעם איז דאך דער אשכול געווידמעט, ווערט אויך נאר דערמאנט בשני חצאי עיגול, ווי פאסיג איז דער קעפל וואס זיין אייניקל הרב דוד צבי ניימאן האט אויסגעוועלט אלס נאמען פון זיין ביאגראפישע ווערק איבער זיין זיידע הגאון ר' אשר אנשיל ניימאן אב"ד ווייצען. "הגאון שנשכח". פשוטו כמשמעו.

דער פאטער פון הג"ר אנשיל מווייצען ה"ה ר' משה שמואל ב"ר מנחם מקיצע וואר א בארימטער געלערנטער מאן, סיי אין תורה'דיגע לימודים און סיי אין אידישע סיי אין וועלטליכע אנגעלעגנהייטן, און ספעציעל רייך אין שריפטליכע און אין לינגוויסטישע טאלאנטן, ער האט פארפאסט עטליכע ביכער בלשון עברית און אויף זשארגאן וואס באשעפטיגן זיך אין עניני שירים ומליצה דקדוק מוסר וכתיבה היסטאריע און געאגראפיע, צווישן זיינע ספרים זענען, "בת יפתח", "מכתבי עברית", "מעגל ישר", "שירי מוסר", "חנוך לשון עברית", "הישר והברית", "הכדור", וואס איז מיר א וואונדער אז משה שמואל נייאמאן [?] האט אויך געשריבן א ביאור יתר און איבערגעטייטשט בלשון אשכנז דעם "ביאור מלת ההגיון" פון רמ"ד, ער חתמ'ט דארט 'פרעסבורג תקפב'.

ווי עס שרייבט ר' מענדל גערליץ ביי די ביאגראפיע פון זיין זון ר' אנשיל אין ספר "הגאון שנשכח" איז ר' משה שמואל דורך א חלום פון זיין זעליגע פאטער געגאנגען לערנען קיין באסקאוויץ צום מחצית השקל'ס ישיבה, און איז געווען שטארק באפריינדעט מיט זיין זון הג"ר וואלף בעל סדר משנה. ווי אויך האט ער קענען געלערנט דעם הייליגן חתם סופר אין יענע תקופה וואס דער לעצטער האט געלערנט דארט אין באסקאוויץ.

[לוי אלטער]

איז פארהאנען אייניקלעך פון ר' מרדכי אליעזר וועבער

[יוראפ]

יא

[יציב פתגם]

תלמידי חתם סופר וואס זענען ארויף געקומען קיין ארץ ישראל

רבי ישראל זאב הלוי הורוויץ איז אן געקומען און תרט"ז. נולד בשנת ???, נפטר בשנת תרכ"א

מצבתו בביה"ח העתיק בעיה"ק טבריה תובב"א

[יוראפ]

תלמידי חתם סופר וואס זענען ארויף געקומען קיין ארץ ישראל

רבי ישראל זאב הלוי הורוויץ איז אן געקומען און תרט"ז. נולד בשנת ???, נפטר בשנת תרכ"א

מצבתו בביה"ח העתיק בעיה"ק טבריה תובב"א

אינטערסאנט אויף זיין מצבה שטייט נאר זיין מאמעס נאמען, און ביים זון שטייט שוין יא די טאטעס נאמען

[יציב פתגם]

הגאון רבי אשר אנשיל ניימאן אבד"ק ווייצען (אויך א תלמיד פון חת"ס וואס איז ארויף קיין ירושלים)

מצבתו בהר הזיתים

[יציב פתגם]

תלמידי חתם סופר וואס זענען ארויף געקומען קיין ארץ ישראל

רבי משה נאבעמעסטע (האמבורגער) איז אן געקומען און תרי"ז. נולד בשנת תקס"א, נפטר בשנת תרמ"ח

מצבתו בהר הזיתים

[יציב פתגם]

רבי יונה ליב מנדלסאהן איז אן געקומען און תקצ"ו. נולד בשנת תקע"ו, נפטר בשנת תרמ"ו

מצבתו בהר הזיתים

[יציב פתגם]

איר מיינט ר' טוביה גדליה בן ר' יהושע פריינד מקראלי

מצבתו בהר הזיתים