בית החיים בבארדיטשוב

[מה ידידות]

דאכט זיך מיר אז אין ביי די טשערנאביל'ע גזע איז דער מנהג אויך אזוי

[זעירא]

ביי אלע רוסישע קרייזן (טשערנאביל וכדו').
---
כבר קדמני מה ידידות

[ברוז]

.

[מה ידידות]

היהודי האחרון? איז דען נישט אלס געווען אידן דארט?

איר קענט ברענגן דער ארטיקל?

[זעירא]

דאס איז די צייטונג פון דינסטאג...

[בן בוזי]

/

[יוראפ]

אויף די בילדער קוקט נאך יא אויס עפעס פלאץ

[בן בוזי]

לשאלת החברים פריוואט, וויל איך פארצייכענען וועגן די צוויי אויסשניטן וואס איך האב געברענגט. אז די 'החסידים והחסידות' פון האראדעצקי וואס שרייבט וועגן די אויפשריפט אויפן ציון, איז געדרוקט געווארן אום 1922/תרפ"ב און די געשיכטע וועגן די קברים ארום דעם אהל איז געדרוקט אין א בוך מיטן נאמען 'יודישע נשמות' געדרוקט דאהי אין נוא יארק אום 1916/תרע"ו.

מענין לענין איז אינטערעסאנט צו ברענגען א מעשה נורא וואס ידידי היקר 'זאמלער' האט אמאל ציטירט דאהי אויף אייוועלט פונעם בוך "געווען אמאל א שטאט בערדיטשעוו" (געדרוקט אום 1952/תשי"ב):

דער זומער פון 1921 ווען איד האב פארלאזט מין געבורטסשאט פלעג איך זיך אפט טרעפן מיט דאקטער ש. ער איז געוואן א יוד א ת"ח מיט וועם איך פלעג זיך אפט אינערהאלטען איינמאל גיט ער מיר א זאג קומט מארגן וועל איך אייך ווייזן א שיינע זאך אויפן צווייטען טאג ווען איך בין געזעסן ביי אים אין קאבינעט האט מען אריינגעפירט צוויי יינגלעך אין עלטער פון 15 16 יאר ביידע זיינען געווען פאראליזירט אויפן רעכטן זייט קערפער עס איז געשען מיט זיי אזוי מיט א פאר וואכן פריער האבן ביידע חברים שפאצירךט אויפן בית הקברות אום שבת און ווען זיי זיינען דורכגעגאנגען דאס מויערל פון בערדיטשעווער צדיק האבן זיי ביידע געהאט די חוצפה פאררויכערן ציגארעטלעך ביים נר תמיד, וועלכער האט געברענט אין אוהל און ביידע זיינען באלד אויפן ארט פאראליזירט געווארן. קיין שום קאמענטאר גיב איך נישט צו, איך דערצייל נאר א זאך וואס בעיני ראיתי

[ברוז]

היהודי האחרון? איז דען נישט אלס געווען אידן דארט?

איר קענט ברענגן דער ארטיקל?

[בן בוזי]

דורכברוך - ספעציעל פאר אייוועלט!

די מציבה מיטן לעכעל איז פונעם בארדיטשוב'ער רב זי"ע.

מיר האבן איצט ערהאלטען פון ידידי ורב חביבי הרב 'זאמלער' אן אויסשניט פונעם בוך 'געווען אמאל א שטאט בערדיטשעוו' (צבי קאמינסקי 1952). ווי ער שרייבט קלאר אז אויפן בארדיטשוב'ער רב זי"ע'ס ציון זענען געווען צוויי לעכער. איינס פאר א נר תמיד און דער'אנדערער פאר קוויטלעך.

[חמרא טבא]

אויפ'ן בילד זעהט מען נאר איין לאך

[farshlufen]

עפעס פעהלט דא.

צוויי לעכער אינעם אוהל גאר?

[סטאוו יא פיטא]

ס'ליינט זיך גאנץ קלאר אז אויפן מזרח וואנט זענען דא צוויי גרויסע לעכער

[farshlufen]

"פון דער מזרח זייט".

וואו זעהסטו וואנט?

[סטאוו יא פיטא]

"אויפן אהל איז נישטא קיין ... נאר (כי מוסיף) פון מזרח ... "

[טרעוולער]

די מצבות וואס זענען יעצט דא, זענען דאך אויך נישט די ארגינענעלע מצבות, דאס איז איין שטיק געגאסענע צעמענט. קען זיין אז בעפארן איבערדעקן די גאנצע אוהל האבן די אידן באזונדער איבערגעדעקט די מצבות מיט צעמענט, און אונטער דעם זענען דא די אריגנענלע מצבות

דאס קען זיין די פשט פון די צוויי לעכער וואס מ'זעהט נישט.

(ווער זאגט אז די געגאסנע צעמענט איז נישט פון אסאך פארן קריג?)

[נחוניא]

viewtopic.php?p=2251607#p2251607

[סטאוו יא פיטא]

אינטערסאנט די מאלעריי פון אינעם אוהל איז נישט אזוי ווי ס'זעהט היינט אויס

[יוראפ]

דאס איז פון די נ' יארן, די היינטיגע האט מען געבויט אין די ס'ס

[נחוניא]

אינעם בית החיים אין בארדיטשוב געפינט זיך די פאלגענדע מציבה:

גאלדה מינדי בת הרב המאוה"ג מהו צבי ז"ל שהי' אב"ד דפה נכד הגאון חכם צבי זללהה נפ ערשק יט מנחם תקצח תנצב"ה

ווער איז איר פאטער רבי צבי הירש א רב אין בארדיטשוב פאר שנת תקצ"ח?

גאלדה מינדי בת ר' צבי אבד דפה נכד הגאון חכם צבי.jpg (189.7 KiB) געזען 1016 מאל

[בן בוזי]

רבי צבי הירש אשכנזי רב בקלויז דאוסטרהא ואח"כ רב דברדיטשוב, בן רבי אברהם משולם זלמן אשכנזי רב באוסטרהא בן החכם צבי

[בן בוזי]

ספר דברי רב משלם - קארעץ תקמ"ג בהוצאת רבי צבי הירש אשכנזי מברדיטשוב ואגפי'

[להודות ולהלל]

האט מען שוין געענדיקט איבער צו בויען דעם אוהל אין בארדיטשוב?
האט איינער פרטים? בילדער?

[אליעזר לאנדא]

איך האב שוין אויבן געברענגט אט דאס בילד וואס רבי חיים טווערסקי ז"ל האט גענומען אין בארדיטשוב אום תשכ"ג. מיט א מגן דוד און אן אויפשריפט פ"נ איש חשוב ונכבד הרב הגאון ר' לוי יצחק זצ"ל ב"ר הרב ר' מאיר ת'נ'צ'ב'ה'.

5.JPG (54.64 KiB) געזען 1052 מאל

אט דעם זעלבן מציבה האט מען געברענגט דא פון 'המבשר' וואס אידן פון רוסלאנד האבן געשיקט צום ליובאוויטשער רבי'ן זצ"ל נאכן דערעפענונג פונעם אייזערנעם פורהאנג.

המבשר 1.PNG (166.51 KiB) געזען 1052 מאל

למעשה אום תשמ"ח איז אויפן ארט געווען אן אנדערער מציבה


וואס איז געשעהן מיט די פריערדיגע מציבה, איז עס שוין דאן נישט געווען קיים? און אויך ווער איז די פרוי שרה בת הרב זאב? איז דאס זיין מאמע די באקאנטע רעבעצין שרה סאסיע?

אביסל קלארער

New Picture.jpg (31.67 KiB) געזען 1052 מאל

[קוטיג]

"אויפן אהל איז נישטא קיין ... נאר (כי מוסיף) פון מזרח ... "

אז ס'איז נישטא קיין אויפשריפט מיינט מען אויף דעם אוהל, אדער די מציבה??
מ'קען נישט ציהען דע שטריק אויף ביידע זייטן.