די היסטאריע פון חזנים און חזנות

[מיללער]

ישר-כחכם, דא האב איך געטראפן עפעס וואס קען זיין אינטערעסאנט פאר חובבי החזנות והיסטוריה, מישט צו בלאט 87 פאר מער איבער החזן ניסי בעלזער:
http://cms.education.gov.il/NR/rdonlyre ... azanut.pdf

[זאמלער]

חזן ניסי בעלצ(ז)ער

פון? וואס נאך ווייסט איר/מען פון אים?

א שורה צוויי פון מיינע ידיעות:
ניסי איז געווען א ליובאוויטשער חסיד, אויף אזוי ווייט אז מען האט געזאגט אויף אים, אז ספר התניא לא מש מעל שלחנו.
יעדעס יאר חק ולא יעבור פלעגט ער אפהאלטן א באזוך אין טאלנער הויף, צוזאמען מיט זיינע משוררים, צו מהנה זיין ר' דוד'ל טאלנער.
אסאך פון זיינע תלמידים זענען שפעטער געווארן גרויסע באוואוסטע חזנים, צווישן זיי פנחס מינקובסקי (שפעטער אין אמעריקע), וואס ער ברענגט אין זיינע זכרונות שטיקער פון טאלנער הויף. ווי אויך די באקאנטע ווערטעל וואס ווערט שפעטער נאך געברענגט אין אלע אלטע ווערטלעך ביכער. די מעשה איז אזוי: ניסי איז געווען באוואוסט אלץ א וואונדערבארע קאמפאזיטער, מיט געוואלדיגע ווערק. אבער א שטימע זעלבסט, האט ער נישט פארמאגט דעם שענסטן. אין איינע פון זיינע באזוכן אין טאלנע, גיבט אים ר' דוד'ל א פרעג, זאג נאר ניסי, וויפיל קאסט דיר די גאנצע קאפעליע א יאר. האט ער געענטפערט, עטליכע טויזנט רובל א יאר. זאגט אים ר' דוד'ל, ניסי, גיב שוין אויס נאך אפאר הונדערט, און קויף שוין צו א גוטע חזן אויך...
פנחס ספעקטאר (א.ג. פיניע חזן), דער חזן פון באיאן, איז אויך פארעכנט צווישן זיינע תלמידים-משוררים.

[יוראפ]

חזן שלמה זלמן שווייד

[msp]

האט ער אסאך געארבעט פאר רוסישע אידען?

[מיללער]

מודעה איבער חזנים יואל פייג און לייב ראסקין

[יוראפ]

ווער איז געווען דער חזן רייך?

[מיללער]

חזן ר' יאסעלע ראזענבלאט ביי אן אפיציעלע צערעמאניע אין באלטימאר לרגל די אינסטאליישאן פון זיין זון ראביי שמואל ראזענבלאט אלס דער רב פון די בית תפלה קאנגרעגיישאן, צירקע 1927 תרפ"ז

נישט געוואוסט אז יאסעלע האט געקענט חזנות אויף ענגליש און פראנצויזיש אויך:
http://query.nytimes.com/mem/archive-fr ... 5B888DF1D3

(זאג נישט אויס פאר ר' בערל שווארץ)

[בן בוזי]

אמאליגע חזנים היינטיגע חזנים און -די בארד

צו דארף א חזן טראגן א בארד?

[בן בוזי]

אום תשכ"ד האט דער קהלה אין מעמפיס טענעסי נאך אויפגעהאלטן א חזן ושו"ב מיט א פולער בארד

[בן בוזי]

יארע תר"ן, ערשטער גאליציאנער קאנגרעגעישאן, מער באקאנט און בארימט אלס דער דוקלער מגן אברהם שוהל, נעמט אויף מיט גרויס כבוד און פאראד דעם חזן ברוך שארר וועלכע קומט ספעציעל צו רייזן פאר דעם פאסטן אזש פון לעמבערג.


http://chroniclingamerica.loc.gov/lccn/ ... /seq-7.pdf

[מיללער]

אין 'די צייטונג' ווערט יעצט באשריבען (איבערגעשריבען) די תולדות פונעם חזן ר' יאסעלע ראזענבלאט מעשי ידי אומן ר' בערל שווארץ הי"ו. יאסעלע איז געווען חזן אין די אונגארישע שול 'אוהב צדק' איז אינטערעסאנט צוצוברעגנען א מערקווידיגען פונקט, אז אינעם יידישען דירעקטארי פון תרנ"ב איז דער חזן אין אוהב צדק געווען עמיצער מיטן נאמען ש.צ. העלפגאטט!

ויהי לפלא, איז דער היינטיגער חזן העלפגאטט אן אפשטאמיגער פון אמאליגע חזנים?

[למעלה משבעים]

אין א געוויסע אויסגאבע תשרי ע"ב איז געווען א שמועס מיט צוויי העלפגאט ברידער, אויפן שאלה צו דאס איז אין משפחה, האט ער געענטפערט אז זיין טאטע איז א שיינער בעל תפלה, אבער העכער פון דעם גייט עס נישט.

[שמעלקא טויב]

אין א געוויסע אויסגאבע תשרי ע"ב איז געווען א שמועס מיט צוויי העלפגאט ברידער, אויפן שאלה צו דאס איז אין משפחה, האט ער געענטפערט אז זיין טאטע איז א שיינער בעל תפלה, אבער העכער פון דעם גייט עס נישט.

זמן מאגאזין אין אינגליש!

[בן בוזי]

אט האט איר ווי די בארימטע חזנים ראזענבלאט הערשמאן און ראוונער האבן אנטייל גענומען אין דעם פילקעפיקער אויפנאמע צערעמאניע וואס איז אפגעראכטן געווארן -אינעם פוירסט רומענישער שערי שמים שוהל אויף ריווינגטאן סטריט- אין עהרע פונעם דרוהובישטער רבי ר' חיימ'ניו שפירא, בשנת תרפ"א -אינטערוועגנס קיין ארה"ק, א צערעמאניע וואס האט זיך געענדיגט מיטן ארויספירן דעם פאר'חליש'טער עהרנגאסט.

[יוסף שרייבער]

אגב העלפגוט, ער דאווענט אין א שוהל וואס רופט זיך אורטאדאקסיש אבער מען דארף אדורעכגיין א מעטאל דיטעקטער בשבת ויו"ט, ווי דער חזן מסובב עם הס"ת סביב ההיכל און אנשים ונשים קושען עס, ווי א סעלל איז צוגעמאכט אין ביהמ"ד אבער בביה"כ איז עס אוקי, ווי דער ראש הנאלוגען בהונגאריה איז א באקוועמער גאסט (זייער הויפט ראביי איז א מאגיאר, גראדע דער רב הצעיר איז יא לייטיש) ,ווי דער קידוש נאכען דאווענען איז בערבוביה נוראה. סאו אלע וואס האלטען פון כח הוואטעווער בוואטעווער דארפען טראכטען צו זיי מעגען עם הערען.

[מיללער]

אגב העלפגוט, ער דאווענט אין א שוהל וואס רופט זיך אורטאדאקסיש אבער מען דארף אדורעכגיין א מעטאל דיטעקטער בשבת ויו"ט, ווי דער חזן מסובב עם הס"ת סביב ההיכל און אנשים ונשים קושען עס, ווי א סעלל איז צוגעמאכט אין ביהמ"ד אבער בביה"כ איז עס אוקי, ווי דער ראש הנאלוגען בהונגאריה איז א באקוועמער גאסט (זייער הויפט ראביי איז א מאגיאר, גראדע דער רב הצעיר איז יא לייטיש) ,ווי דער קידוש נאכען דאווענען איז בערבוביה נוראה. סאו אלע וואס האלטען פון כח הוואטעווער בוואטעווער דארפען טראכטען צו זיי מעגען עם הערען.

ר' יאסל, נישט אזוי אפען און גראב.... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

[יוסף שרייבער]

איך האב דייקא נישט געוואלט ארויסשרייבען אפען טאמער עס וועט איינעם וויי טוהן, איי געסס מען קען זיך נישט אויסרעכענען.

[לכתחילה אריבער]

ר' יאסל, נישט אזוי אפען און גראב.... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

אויב איז אמת וואס ער זאגט, דארף מען אפשר יא שרייבן אפען און גראב..... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

[יוסף שרייבער]

וואס ווער זאגט? דאס וואס איך שרייב עיני ראו ולא זר (פארשטייט זיך אויב איך וואלט געוויסט פארדעם וואלט איך נישט אהין געגאנגען).

[מיללער]

ר' יאסל, נישט אזוי אפען און גראב.... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

אויב איז אמת וואס ער זאגט, דארף מען אפשר יא שרייבן אפען און גראב..... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

די אפען מיט די גראב איז געווען אויפן פונקט פון 'כח הוואטעווער' ודו"ק

בעצם איז דאך נאמנים עלי דברי ידידי הרב שרייבער הי"ו, און האמת ניתן להאמר להסיר מכשול מדרך עמי (אפי' פון די אנדערע וואס האבן נישט דעם כח הוואטעווער סינדראם)

[לכתחילה אריבער]

ר' יאסל, נישט אזוי אפען און גראב.... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

אויב איז אמת וואס ער זאגט, דארף מען אפשר יא שרייבן אפען און גראב..... (מיר בלייבן גוטע פריינט איא?)

די אפען מיט די גראב איז געווען אויפן פונקט פון 'כח הוואטעווער' ודו"ק

בעצם איז דאך נאמנים עלי דברי ידידי הרב שרייבער הי"ו, און האמת ניתן להאמר להסיר מכשול מדרך עמי (אפי' פון די אנדערע וואס האבן נישט דעם כח הוואטעווער סינדראם)

אה, נישט געכאפט, איר האט רעכט.

[שמעלקא טויב]

כמדומה אז אין די ענינים האט יעדער די וואטעווער שבוואטעווער. הכל מודים דחזן המנגן לפני נשים ואנשים בערבוביא רח"ל אסור לשמועו.

[msp]

און אויב איינער דאווענט ביי קאנסערוואטיווען?

[מיללער]

אדווערטייזמענט פוןשנת תרע"ז איבער א קאנצערט וואס חזן יאסעלע ראזענבלאט וועט אפהאלטן לטובת די רעליעף פאנד.

[מאנ-יימער]

אין א געוויסע אויסגאבע תשרי ע"ב איז געווען א שמועס מיט צוויי העלפגאט ברידער, אויפן שאלה צו דאס איז אין משפחה, האט ער געענטפערט אז זיין טאטע איז א שיינער בעל תפלה, אבער העכער פון דעם גייט עס נישט.

זמן מאגאזין אין אינגליש!

אין "דער שטערן" אין אידיש.